trząść - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

4.

powodować mimowolne, gwałtowne ruchy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Transport

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rzucać
wstrząsać

Połączenia

autobus, pociąg, samochód trzęsie
trzęsie autobusem, samochodem
trząść na nierównościach, na wybojach
trząść i trzeszczeć

Cytaty

Wóz trząsł niemiłosiernie. Blaszana buda przenosiła jakieś straszliwe wibracje. W silniku coś zgrzytało.

źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006

Boczna droga była wyboista i tak trzęsło samochodem, jakby znalazła się nagle na torze przeszkód.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008

Tu-4, który przez kilkanaście sekund przebierał kopytami w miejscu jak podrażniony byk na arenie, miękko, ale zdecydowanie rusza do przodu, a silniki uwolnione ryczą z ulgą. Trochę trzęsie, ale dzięki dużym pneumatykom i znakomitemu zawieszeniu jedzie się równo.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	trzęsę	trzęsiemy
2 os.	trzęsiesz	trzęsiecie
3 os.	trzęsie	trzęsą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trząsłem +(e)m trząsł	trzęsłam +(e)m trzęsła	trzęsłom +(e)m trzęsło	trzęśliśmy +(e)śmy trzęśli	trzęsłyśmy +(e)śmy trzęsły
2 os.	trząsłeś +(e)ś trząsł	trzęsłaś +(e)ś trzęsła	trzęsłoś +(e)ś trzęsło	trzęśliście +(e)ście trzęśli	trzęsłyście +(e)ście trzęsły
3 os.	trząsł	trzęsła	trzęsło	trzęśli	trzęsły

bezosobnik: trzęsiono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę trząsł będę trząść	będę trzęsła będę trząść	będę trzęsło będę trząść	będziemy trzęśli będziemy trząść	będziemy trzęsły będziemy trząść
2 os.	będziesz trząsł będziesz trząść	będziesz trzęsła będziesz trząść	będziesz trzęsło będziesz trząść	będziecie trzęśli będziecie trząść	będziecie trzęsły będziecie trząść
3 os.	będzie trząsł będzie trząść	będzie trzęsła będzie trząść	będzie trzęsło będzie trząść	będą trzęśli będą trząść	będą trzęsły będą trząść

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		trząśmy trzęśmy
2 os.	trząś trzęś	trząście trzęście

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	trząsłbym bym trząsł	trzęsłabym bym trzęsła	trzęsłobym bym trzęsło	trzęślibyśmy byśmy trzęśli	trzęsłybyśmy byśmy trzęsły
2 os.	trząsłbyś byś trząsł	trzęsłabyś byś trzęsła	trzęsłobyś byś trzęsło	trzęślibyście byście trzęśli	trzęsłybyście byście trzęsły
3 os.	trząsłby by trząsł	trzęsłaby by trzęsła	trzęsłoby by trzęsło	trzęśliby by trzęśli	trzęsłyby by trzęsły

bezosobnik: trzęsiono by

bezokolicznik: trząść

imiesłów przysłówkowy współczesny: trzęsąc

gerundium: trzęsienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	trzęsienie	trzęsienia
D.	trzęsienia	trzęsień
C.	trzęsieniu	trzęsieniom
B.	trzęsienie	trzęsienia
N.	trzęsieniem	trzęsieniami
Ms.	trzęsieniu	trzęsieniach
W.	trzęsienie	trzęsienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: trzęsący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	trzęsący	trzęsący	trzęsący	trzęsące	trzęsąca
D.	trzęsącego	trzęsącego	trzęsącego	trzęsącego	trzęsącej
C.	trzęsącemu	trzęsącemu	trzęsącemu	trzęsącemu	trzęsącej
B.	trzęsącego	trzęsącego	trzęsący	trzęsące	trzęsącą
N.	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącą
Ms.	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	trzęsący	trzęsący	trzęsące	trzęsące
D.	trzęsących	trzęsących	trzęsących	trzęsących
C.	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącym	trzęsącym
B.	trzęsących	trzęsących	trzęsących	trzęsące
N.	trzęsącymi	trzęsącymi	trzęsącymi	trzęsącymi
Ms.	trzęsących	trzęsących	trzęsących	trzęsących

Składnia

Rz_nieżywotny	+	trząść	+
Ø	+	trząść	+	(CZYM)

Pochodzenie

psł. *tręsti, tręsǫ

Nosowość samogłoski rdzennej (w konfrontacji z danymi pozasłowiańskimi) zdaje się być wtórna.