obawiać się - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

czuć się niepewnie, spodziewając się, że ktoś może nam zrobić coś złego lub że wydarzy się coś niekorzystnego dla nas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

bać się
cykać się
drżeć
ktoś ma duszę na ramieniu
ktoś ma stracha
lękać się
strach II
strachać się

Połączenia

obawiać się duchów, ludzi, rywala; bólu, chorób, ciąży, przyszłości, samotności, śmierci; konkurencji, konsekwencji, reakcji kogoś, spotkania z kimś, utraty czegoś, zmian, zwolnienia; aresztowania, ataku, interwencji, kradzieży, podstępu, prowokacji, wojny, zemsty; powodzi
obawiać się inwestować, kupować, użyć czegoś, wyjść gdzieś, zatrudnić/zatrudniać kogoś; mówić o czymś, powiedzieć coś/że...

Cytaty

	Robotnicy zajęci wyniszczającą zdrowie wielogodzinną robotą [...], niewykształceni, obarczeni liczną rodziną, obawiający się utraty pracy, nie byli zdolni sami walczyć o lepsze warunki pracy i wyższe płace. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008
	Nie odpowiedziała i ruszyła w stronę Alej Jerozolimskich. Pewnie obawiała się, że ucieknie im ostatni tramwaj jadący w stronę Woli. źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Prąd zatokowy, 2003
	[...] obawiając się, aby buntownicy nie znaleźli wśród załogi kolejnych zwolenników, rozkazał po dopłynięciu przewieźć ich na statek [...]. źródło: NKJP: Bartłomiej Misiniec: Gladiatorzy i piraci, 2009
	Wiedziałem, że za chwilę będzie jeszcze gorzej, bo przed nami był jeszcze kawał drogi z samymi dziurami. [...] Zacząłem się poważnie obawiać, czy my w ogóle do obozu dojedziemy. źródło: NKJP: Elwira Kucharska: Siła przyciągania, czyli polskie losy, 2008
	[...] prawdę mówiąc, troszeczkę się obawiała, jak przyjmie ją babcia po tylu latach. Może w ogóle jej nie pozna? źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993
	Mieszkańcy obawiają się inwestować w remonty domów w niepewnej sytuacji prawnej budynków. źródło: NKJP: Janusz Strzelczyk: A jednak licytacja, Dziennik Zachodni, 2003-09-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	obawiam się	obawiamy się
2 os.	obawiasz się	obawiacie się
3 os.	obawia się	obawiają się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obawiałem się +(e)m się obawiał	obawiałam się +(e)m się obawiała	obawiałom się +(e)m się obawiało	obawialiśmy się +(e)śmy się obawiali	obawiałyśmy się +(e)śmy się obawiały
2 os.	obawiałeś się +(e)ś się obawiał	obawiałaś się +(e)ś się obawiała	obawiałoś się +(e)ś się obawiało	obawialiście się +(e)ście się obawiali	obawiałyście się +(e)ście się obawiały
3 os.	obawiał się	obawiała się	obawiało się	obawiali się	obawiały się

bezosobnik: obawiano się

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę się obawiał będę się obawiać	będę się obawiała będę się obawiać	będę się obawiało będę się obawiać	będziemy się obawiali będziemy się obawiać	będziemy się obawiały będziemy się obawiać
2 os.	będziesz się obawiał będziesz się obawiać	będziesz się obawiała będziesz się obawiać	będziesz się obawiało będziesz się obawiać	będziecie się obawiali będziecie się obawiać	będziecie się obawiały będziecie się obawiać
3 os.	będzie się obawiał będzie się obawiać	będzie się obawiała będzie się obawiać	będzie się obawiało będzie się obawiać	będą się obawiali będą się obawiać	będą się obawiały będą się obawiać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obawiajmy się
2 os.	obawiaj się	obawiajcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obawiałbym się bym się obawiał	obawiałabym się bym się obawiała	obawiałobym się bym się obawiało	obawialibyśmy się byśmy się obawiali	obawiałybyśmy się byśmy się obawiały
2 os.	obawiałbyś się byś się obawiał	obawiałabyś się byś się obawiała	obawiałobyś się byś się obawiało	obawialibyście się byście się obawiali	obawiałybyście się byście się obawiały
3 os.	obawiałby się by się obawiał	obawiałaby się by się obawiała	obawiałoby się by się obawiało	obawialiby się by się obawiali	obawiałyby się by się obawiały

bezosobnik: obawiano by się

bezokolicznik: obawiać się

imiesłów przysłówkowy współczesny: obawiając się

gerundium: obawianie się

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	obawianie się	obawiania się
D.	obawiania się	obawiań się
C.	obawianiu się	obawianiom się
B.	obawianie się	obawiania się
N.	obawianiem się	obawianiami się
Ms.	obawianiu się	obawianiach się
W.	obawianie się	obawiania się

imiesłów przymiotnikowy czynny: obawiający się

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	obawiający się	obawiający się	obawiający się	obawiające się	obawiająca się
D.	obawiającego się	obawiającego się	obawiającego się	obawiającego się	obawiającej się
C.	obawiającemu się	obawiającemu się	obawiającemu się	obawiającemu się	obawiającej się
B.	obawiającego się	obawiającego się	obawiający się	obawiające się	obawiającą się
N.	obawiającym się	obawiającym się	obawiającym się	obawiającym się	obawiającą się
Ms.	obawiającym się	obawiającym się	obawiającym się	obawiającym się	obawiającej się

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	obawiający się	obawiający się	obawiające się	obawiające się
D.	obawiających się	obawiających się	obawiających się	obawiających się
C.	obawiającym się	obawiającym się	obawiającym się	obawiającym się
B.	obawiających się	obawiających się	obawiających się	obawiające się
N.	obawiającymi się	obawiającymi się	obawiającymi się	obawiającymi się
Ms.	obawiających się	obawiających się	obawiających się	obawiających się

Składnia

Rz_żywotny	+	obawiać się	+	KOGO/CZEGO
Rz_żywotny	+	obawiać się	+	że ZDANIE \| żeby ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
Rz_żywotny	+	obawiać się	+	BEZOKOLICZNIK

Pochodzenie

Przekształcenie (pod wpływem etymologicznie odrębnych czasowników nabawiać się , zabawiać się itd.) starszej postaci obawać się 'spodziewać się czegoś złego; bać się, czuć strach; czuć przed kimś respekt' pochodzącej od przedrostkowego *obojawać się z regularnym ściągnięciem -oja- w -a-