sztuczny - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

stworzony przez człowieka, by naśladować lub zastępować występującą w przyrodzie rzecz lub proces

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

antonimy:

naturalny

Połączenia

sztuczny kwiat; dym; kanał, pagórek, półwysep, staw, stok, zalew, zbiornik wodny; barwnik, konserwant, pestycyd; kok; diament, jedwab, marmur; biust; blask; sztuczna góra, grota, mgła, murawa, perła, plaża, skałka, ścianka wspinaczkowa, ślizgawka, rzeka, wyspa; bieżnia, nawierzchnia; choinka, gałązka (jarzębiny, świerku), murawa, palma, peruka, przynęta, róża, trawa; tkanina; opalenizna; witamina; biżuteria; nerka, szczęka, wątroba; sztuczne jezioro, lodowisko, wzgórze; futro; serce, płuco; oświetlenie, światło; sztuczne dekoracje; chmury; paznokcie, piersi, wąsy, włosy
sztuczny i chemiczny, sztuczny i naturalny, sztuczny i plastikowy, sztuczny i żywy

Cytaty

	Wycinanie choinek przed świętami przestało być taką plagą jak jeszcze do niedawna. Popularniejsze stały się sztuczne drzewka, a te prawdziwe można za grosze kupić w hipermarketach. źródło: NKJP: Jacek Świder: Na straży, Dziennik Polski, 2006-07-29
	Ujście Niemna, pełne naturalnych i sztucznych kanałów, jezior i jeziorek, jest wspaniałą oazą dla ptactwa oraz innej zwierzyny. źródło: NKJP: Wojciech Wróblewski: Litwa, Łotwa i Estonia: Wciąż nieznane, Polityka, 2007-08-04
	Zachmurzenie i zapadający wcześnie zmrok sprawiają, że zwykle przez cały dzień w biurze jest za ciemno. Tradycyjne oświetlenie sztuczne nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. źródło: NKJP: Ewa Budnik: Ratuj się światłem, Dziennik Bałtycki, 2006-01-17
	Pod względem liczby operacji serca i transplantacji - Kraków i Berlin mają podobne wyniki. Natomiast sztuczne serca i najnowsze urządzenia wspomagające pracę serca, są dla nas za drogie, gdyż kosztują nawet 50 tys. euro. źródło: NKJP: (KaK): Sztuczne serce jak rozrusznik, Gazeta Krakowska, 2003-04-22
	Dodatkowo każda wystawiająca się firma musi spełnić wymogi organizatorów targów. Np. zieleń ozdabiająca stoisko nie może być sztuczna. źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska, Dariusz Barański: Potrawka z kangura, czyli Zielony Tydzień, Gazeta Wyborcza, 1994-01-24

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sztuczny	sztuczny	sztuczny	sztuczne	sztuczna
D.	sztucznego	sztucznego	sztucznego	sztucznego	sztucznej
C.	sztucznemu	sztucznemu	sztucznemu	sztucznemu	sztucznej
B.	sztucznego	sztucznego	sztuczny	sztuczne	sztuczną
N.	sztucznym	sztucznym	sztucznym	sztucznym	sztuczną
Ms.	sztucznym	sztucznym	sztucznym	sztucznym	sztucznej
W.	sztuczny	sztuczny	sztuczny	sztuczne	sztuczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sztuczni	sztuczni	sztuczne	sztuczne
D.	sztucznych	sztucznych	sztucznych	sztucznych
C.	sztucznym	sztucznym	sztucznym	sztucznym
B.	sztucznych	sztucznych	sztucznych	sztuczne
N.	sztucznymi	sztucznymi	sztucznymi	sztucznymi
Ms.	sztucznych	sztucznych	sztucznych	sztucznych
W.	sztuczni	sztuczni	sztuczne	sztuczne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	sztuczniejszy	sztuczniejszy	sztuczniejszy	sztuczniejsze	sztuczniejsza
D.	sztuczniejszego	sztuczniejszego	sztuczniejszego	sztuczniejszego	sztuczniejszej
C.	sztuczniejszemu	sztuczniejszemu	sztuczniejszemu	sztuczniejszemu	sztuczniejszej
B.	sztuczniejszego	sztuczniejszego	sztuczniejszy	sztuczniejsze	sztuczniejszą
N.	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszą
Ms.	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	sztuczniejsi	sztuczniejsi	sztuczniejsze	sztuczniejsze
D.	sztuczniejszych	sztuczniejszych	sztuczniejszych	sztuczniejszych
C.	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszym	sztuczniejszym
B.	sztuczniejszych	sztuczniejszych	sztuczniejszych	sztuczniejsze
N.	sztuczniejszymi	sztuczniejszymi	sztuczniejszymi	sztuczniejszymi
Ms.	sztuczniejszych	sztuczniejszych	sztuczniejszych	sztuczniejszych

Pochodzenie

Od: sztuka (por.). Współczesne znaczenia przymiotnika sztuczny nawiązują do pośrednich ogniw rozwoju semantycznego 'zrobiony, wykonany przez człowieka, nie będący wytworem natury', 'nienaturalny, nieszczery, pozorny, fałszywy'; dawniej także 'wykonany z artyzmem, kunsztowny, misterny, wymyślny', 'sprytny, podstępny'.