pielęgnować - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

podtrzymywać trwanie

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

	synonimy:	kultywować zachowywać
	hiperonimy:	podtrzymywać

Połączenia

pielęgnować cnoty, miłość, nadzieję, przyjaźnie, tradycję, uczucie, wartości, więzi

Cytaty

	Kultywujcie i pielęgnujcie tradycję, gwarę, zwyczaje, by Orawa zachowała niepowtarzalny klimat i specyfikę. źródło: KWSJP: Jolanta Flach: Bądźcie dumni, jesteście Orawiakami, Tygodnik Podhalański nr 46, 1999
	Wszelkich rozczarowań należy się czym prędzej pozbywać, a nie pielęgnować je. źródło: KWSJP: Wodnik, Wieści Podwarszawskie nr 21, 1998
	Wywodzę się z rodziny rzemieślniczej, w której pielęgnowano poczucie patriotyzmu i wpojono mi poznańskie cechy: uczciwość, pracowitość oraz szacunek dla wiedzy i doświadczenia. źródło: KWSJP: Głos Wielkopolski nr 5/10, 1998
	Były premier może liczyć natomiast na osoby pokroju Izabelli Sierakowskiej, nie utożsamiającej się jak młodsi działacze lewicy z liberalnym podejściem do gospodarki i pielęgnującej uparcie ideały PRL. źródło: KWSJP: Agata Pustułka: Lider ze Śląska?, Trybuna Śląska, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pielęgnuję	pielęgnujemy
2 os.	pielęgnujesz	pielęgnujecie
3 os.	pielęgnuje	pielęgnują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pielęgnowałem +(e)m pielęgnował	pielęgnowałam +(e)m pielęgnowała	pielęgnowałom +(e)m pielęgnowało	pielęgnowaliśmy +(e)śmy pielęgnowali	pielęgnowałyśmy +(e)śmy pielęgnowały
2 os.	pielęgnowałeś +(e)ś pielęgnował	pielęgnowałaś +(e)ś pielęgnowała	pielęgnowałoś +(e)ś pielęgnowało	pielęgnowaliście +(e)ście pielęgnowali	pielęgnowałyście +(e)ście pielęgnowały
3 os.	pielęgnował	pielęgnowała	pielęgnowało	pielęgnowali	pielęgnowały

bezosobnik: pielęgnowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pielęgnował będę pielęgnować	będę pielęgnowała będę pielęgnować	będę pielęgnowało będę pielęgnować	będziemy pielęgnowali będziemy pielęgnować	będziemy pielęgnowały będziemy pielęgnować
2 os.	będziesz pielęgnował będziesz pielęgnować	będziesz pielęgnowała będziesz pielęgnować	będziesz pielęgnowało będziesz pielęgnować	będziecie pielęgnowali będziecie pielęgnować	będziecie pielęgnowały będziecie pielęgnować
3 os.	będzie pielęgnował będzie pielęgnować	będzie pielęgnowała będzie pielęgnować	będzie pielęgnowało będzie pielęgnować	będą pielęgnowali będą pielęgnować	będą pielęgnowały będą pielęgnować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pielęgnujmy
2 os.	pielęgnuj	pielęgnujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pielęgnowałbym bym pielęgnował	pielęgnowałabym bym pielęgnowała	pielęgnowałobym bym pielęgnowało	pielęgnowalibyśmy byśmy pielęgnowali	pielęgnowałybyśmy byśmy pielęgnowały
2 os.	pielęgnowałbyś byś pielęgnował	pielęgnowałabyś byś pielęgnowała	pielęgnowałobyś byś pielęgnowało	pielęgnowalibyście byście pielęgnowali	pielęgnowałybyście byście pielęgnowały
3 os.	pielęgnowałby by pielęgnował	pielęgnowałaby by pielęgnowała	pielęgnowałoby by pielęgnowało	pielęgnowaliby by pielęgnowali	pielęgnowałyby by pielęgnowały

bezosobnik: pielęgnowano by

bezokolicznik: pielęgnować

imiesłów przysłówkowy współczesny: pielęgnując

gerundium: pielęgnowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pielęgnowanie	pielęgnowania
D.	pielęgnowania	pielęgnowań
C.	pielęgnowaniu	pielęgnowaniom
B.	pielęgnowanie	pielęgnowania
N.	pielęgnowaniem	pielęgnowaniami
Ms.	pielęgnowaniu	pielęgnowaniach
W.	pielęgnowanie	pielęgnowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pielęgnujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pielęgnujący	pielęgnujący	pielęgnujący	pielęgnujące	pielęgnująca
D.	pielęgnującego	pielęgnującego	pielęgnującego	pielęgnującego	pielęgnującej
C.	pielęgnującemu	pielęgnującemu	pielęgnującemu	pielęgnującemu	pielęgnującej
B.	pielęgnującego	pielęgnującego	pielęgnujący	pielęgnujące	pielęgnującą
N.	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującą
Ms.	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pielęgnujący	pielęgnujący	pielęgnujące	pielęgnujące
D.	pielęgnujących	pielęgnujących	pielęgnujących	pielęgnujących
C.	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującym	pielęgnującym
B.	pielęgnujących	pielęgnujących	pielęgnujących	pielęgnujące
N.	pielęgnującymi	pielęgnującymi	pielęgnującymi	pielęgnującymi
Ms.	pielęgnujących	pielęgnujących	pielęgnujących	pielęgnujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: pielęgnowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pielęgnowany	pielęgnowany	pielęgnowany	pielęgnowane	pielęgnowana
D.	pielęgnowanego	pielęgnowanego	pielęgnowanego	pielęgnowanego	pielęgnowanej
C.	pielęgnowanemu	pielęgnowanemu	pielęgnowanemu	pielęgnowanemu	pielęgnowanej
B.	pielęgnowanego	pielęgnowanego	pielęgnowany	pielęgnowane	pielęgnowaną
N.	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowaną
Ms.	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pielęgnowani	pielęgnowani	pielęgnowane	pielęgnowane
D.	pielęgnowanych	pielęgnowanych	pielęgnowanych	pielęgnowanych
C.	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanym	pielęgnowanym
B.	pielęgnowanych	pielęgnowanych	pielęgnowanych	pielęgnowane
N.	pielęgnowanymi	pielęgnowanymi	pielęgnowanymi	pielęgnowanymi
Ms.	pielęgnowanych	pielęgnowanych	pielęgnowanych	pielęgnowanych

Składnia

Rz_osobowy

+

pielęgnować

+

CO

Pochodzenie

niem. pflegen 'pielęgnować, doglądać, opiekować się kimś, czymś, dbać o kogoś, o coś'

Zmiany postaci wyrazu na gruncie polskim niejasne (w gwarach poświadczone pielegować ); przypuszczalnie oddziałała inna rodzina wyrazowa, prawdopodobnie pielucha , bowiem czasownik odnosił się dawniej chyba głównie do doglądania i przewijania niemowląt (Bor)