krzyżować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

układać coś w kształcie krzyża

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości przestrzeni

ułożenie względem siebie

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:

układać

Połączenia

krzyżować nogi, ręce, sztućce
krzyżować na piersiach

Cytaty

	Za każdym razem, gdy pojawiała się na drodze prowadzącej do wsi, [...] ludzie wychodzili do płotów i albo opierali się o nie, albo krzyżowali ręce na piersiach. źródło: KWSJP: Janina Krawczyk: Rozbity obraz, 1986
	Siena, przywitawszy się z Pulaskim, przysiadła na ladzie nieczynnego baru, podciągając długie nogi i krzyżując je niemal do pozycji lotosu. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005
	Jeżeli nie zakończyliśmy jedzenia, a tylko przerywamy je na parę chwil, kładziemy sztućce na talerzu krzyżując je ze sobą. źródło: NKJP: Krótki podręcznik dobrych manier, Polityka, nr 2575, 2006
	Przygotowując ową ceremonię składania darów, brali dwa sznury, sięgające od krańca do krańca jeziora i krzyżując je, wyznaczali dokładnie środek jeziora i do tego miejsca udawali się kapłani i dostojnik składający ofiary. źródło: NKJP: Adam Elbanowski: Nowe królestwo Grenady. Historia naturalna, obyczajowa i domniemana, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	krzyżuję	krzyżujemy
2 os.	krzyżujesz	krzyżujecie
3 os.	krzyżuje	krzyżują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	krzyżowałem +(e)m krzyżował	krzyżowałam +(e)m krzyżowała	krzyżowałom +(e)m krzyżowało	krzyżowaliśmy +(e)śmy krzyżowali	krzyżowałyśmy +(e)śmy krzyżowały
2 os.	krzyżowałeś +(e)ś krzyżował	krzyżowałaś +(e)ś krzyżowała	krzyżowałoś +(e)ś krzyżowało	krzyżowaliście +(e)ście krzyżowali	krzyżowałyście +(e)ście krzyżowały
3 os.	krzyżował	krzyżowała	krzyżowało	krzyżowali	krzyżowały

bezosobnik: krzyżowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę krzyżował będę krzyżować	będę krzyżowała będę krzyżować	będę krzyżowało będę krzyżować	będziemy krzyżowali będziemy krzyżować	będziemy krzyżowały będziemy krzyżować
2 os.	będziesz krzyżował będziesz krzyżować	będziesz krzyżowała będziesz krzyżować	będziesz krzyżowało będziesz krzyżować	będziecie krzyżowali będziecie krzyżować	będziecie krzyżowały będziecie krzyżować
3 os.	będzie krzyżował będzie krzyżować	będzie krzyżowała będzie krzyżować	będzie krzyżowało będzie krzyżować	będą krzyżowali będą krzyżować	będą krzyżowały będą krzyżować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		krzyżujmy
2 os.	krzyżuj	krzyżujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	krzyżowałbym bym krzyżował	krzyżowałabym bym krzyżowała	krzyżowałobym bym krzyżowało	krzyżowalibyśmy byśmy krzyżowali	krzyżowałybyśmy byśmy krzyżowały
2 os.	krzyżowałbyś byś krzyżował	krzyżowałabyś byś krzyżowała	krzyżowałobyś byś krzyżowało	krzyżowalibyście byście krzyżowali	krzyżowałybyście byście krzyżowały
3 os.	krzyżowałby by krzyżował	krzyżowałaby by krzyżowała	krzyżowałoby by krzyżowało	krzyżowaliby by krzyżowali	krzyżowałyby by krzyżowały

bezosobnik: krzyżowano by

bezokolicznik: krzyżować

imiesłów przysłówkowy współczesny: krzyżując

gerundium: krzyżowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	krzyżowanie	krzyżowania
D.	krzyżowania	krzyżowań
C.	krzyżowaniu	krzyżowaniom
B.	krzyżowanie	krzyżowania
N.	krzyżowaniem	krzyżowaniami
Ms.	krzyżowaniu	krzyżowaniach
W.	krzyżowanie	krzyżowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: krzyżujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krzyżujący	krzyżujący	krzyżujący	krzyżujące	krzyżująca
D.	krzyżującego	krzyżującego	krzyżującego	krzyżującego	krzyżującej
C.	krzyżującemu	krzyżującemu	krzyżującemu	krzyżującemu	krzyżującej
B.	krzyżującego	krzyżującego	krzyżujący	krzyżujące	krzyżującą
N.	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującą
Ms.	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krzyżujący	krzyżujący	krzyżujące	krzyżujące
D.	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących
C.	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym	krzyżującym
B.	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujące
N.	krzyżującymi	krzyżującymi	krzyżującymi	krzyżującymi
Ms.	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących	krzyżujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: krzyżowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	krzyżowany	krzyżowany	krzyżowany	krzyżowane	krzyżowana
D.	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowanej
C.	krzyżowanemu	krzyżowanemu	krzyżowanemu	krzyżowanemu	krzyżowanej
B.	krzyżowanego	krzyżowanego	krzyżowany	krzyżowane	krzyżowaną
N.	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowaną
Ms.	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	krzyżowani	krzyżowani	krzyżowane	krzyżowane
D.	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych
C.	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym	krzyżowanym
B.	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowane
N.	krzyżowanymi	krzyżowanymi	krzyżowanymi	krzyżowanymi
Ms.	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych	krzyżowanych

odpowiednik aspektowy: skrzyżować

Składnia

Rz_osobowy

+

krzyżować

+

CO[sub]pl[/sub]

Pochodzenie

Zob. krzyż