szczędzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

ograniczać to, co ktoś daje z siebie albo od siebie lub mówi

Najczęściej używane z przeczeniem nie .

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Ocena i wartościowanie

wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

prasa nie szczędzi czegoś
(nie) szczędzić funduszy, grosza, pieniędzy, środków; braw, komplementów, krytyki, obelg, obietnic, pochwał, słów krytyki; gardeł, krwi, sił, zdrowia, życia; trudu, wysiłku; czasu
(nie) szczędzić czegoś czytelnikowi

	Oprowadzał ich dyrektor muzeum, który nie szczędził im swych rad w związku z organizowanym działem fauny australijskiej w ogrodzie zoologicznym w Europie. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1995
	My, panie, ciężko pracowaliśmy na życie, nie szczędząc krwi, panie, walczyliśmy o wolność ojczyzny. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Nowy świat i okolice, 1990
	Choć nie szczędziliśmy wysiłków, nie byliśmy w stanie zlokalizować jego laboratorium. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999
	Trasę argentyńskiego kontrtorpedowca śledziła z uwagą prasa, nie szczędząc czytelnikom mrożących krew w żyłach szczegółów o jego pasażerach. źródło: NKJP: Statek potępieńców, Dziennik Polski, 2001-06-16
	Niemcy zaczęli już wówczas szczędzić benzyny i wozy cywilne przystosowywać do napędu na różne gazy przemysłowe, gaz świetlny i gaz drzewny. źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1996

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szczędziłem +(e)m szczędził	szczędziłam +(e)m szczędziła	szczędziłom +(e)m szczędziło	szczędziliśmy +(e)śmy szczędzili	szczędziłyśmy +(e)śmy szczędziły
2 os.	szczędziłeś +(e)ś szczędził	szczędziłaś +(e)ś szczędziła	szczędziłoś +(e)ś szczędziło	szczędziliście +(e)ście szczędzili	szczędziłyście +(e)ście szczędziły
3 os.	szczędził	szczędziła	szczędziło	szczędzili	szczędziły

bezosobnik: szczędzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę szczędził będę szczędzić	będę szczędziła będę szczędzić	będę szczędziło będę szczędzić	będziemy szczędzili będziemy szczędzić	będziemy szczędziły będziemy szczędzić
2 os.	będziesz szczędził będziesz szczędzić	będziesz szczędziła będziesz szczędzić	będziesz szczędziło będziesz szczędzić	będziecie szczędzili będziecie szczędzić	będziecie szczędziły będziecie szczędzić
3 os.	będzie szczędził będzie szczędzić	będzie szczędziła będzie szczędzić	będzie szczędziło będzie szczędzić	będą szczędzili będą szczędzić	będą szczędziły będą szczędzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		szczędźmy
2 os.	szczędź	szczędźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	szczędziłbym bym szczędził	szczędziłabym bym szczędziła	szczędziłobym bym szczędziło	szczędzilibyśmy byśmy szczędzili	szczędziłybyśmy byśmy szczędziły
2 os.	szczędziłbyś byś szczędził	szczędziłabyś byś szczędziła	szczędziłobyś byś szczędziło	szczędzilibyście byście szczędzili	szczędziłybyście byście szczędziły
3 os.	szczędziłby by szczędził	szczędziłaby by szczędziła	szczędziłoby by szczędziło	szczędziliby by szczędzili	szczędziłyby by szczędziły

bezosobnik: szczędzono by

bezokolicznik: szczędzić

imiesłów przysłówkowy współczesny: szczędząc

gerundium: szczędzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: szczędzący

imiesłów przymiotnikowy bierny: szczędzony

+

szczędzić

+

(KOMU) + CZEGO

psł. *ščęděti (< *ske-n-d-ē-ti) 'szczędzić, oszczędzać' < 'rozszczepiać, rozrywać'