-
2.
chronić kogoś przed przykrymi doznaniami lub kłopotami -
Najczęściej używane z przeczeniem nie .
-
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Relacje międzyludzkie
określenia relacji międzyludzkich -
synonimy: oszczędzać
zaoszczędzać
hiperonimy: chronić
-
- los, życie nie szczędzi czegoś
- (nie) szczędzić nikogo
-
Bóg ocalił Dawida, ale zapewniając mu zwycięstwa w kolejnych wojnach, nie szczędził cierpienia, goryczy i rozczarowań.
źródło: NKJP: Jan Tomkowski, Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009
Karę wykonywano najczęściej przy pręgierzu, w miejscu publicznym, aby miejska gawiedź miała uciechę. A napiętnowanemu nie szczędzono wstydu i publicznego upokorzenia.
źródło: NKJP: Kara napiętnowania, Dziennik Polski, 2008-08-30
Lata negatywnych doświadczeń i razów, których nie szczędziło mu życie, spowodowały że zamiast w melomana i kinomana przedzierzgnął się na starość w gburowatego lenia, którego ulubionym zajęciem jest przesiadywanie na ławce pod blokiem bądź bezmyślne gapienie się w telewizor.
źródło: NKJP: Artur Warzocha: Dramat zasłużonego odpoczynku, Tygodnik Regionalny „Gazeta Częstochowska”, 2003-08-29
Dodatkowym utrudnieniem dla zawodników był ulewny deszcz, który nie szczędził strażaków, szczególnie podczas pierwszej części zawodów.
źródło: NKJP: (BZ): Honda do Naprawy, Tygodnik Podhalański nr 41, 1997
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. szczędzę
szczędzimy
2 os. szczędzisz
szczędzicie
3 os. szczędzi
szczędzą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. szczędziłem
+(e)m szczędził
szczędziłam
+(e)m szczędziła
szczędziłom
+(e)m szczędziło
szczędziliśmy
+(e)śmy szczędzili
szczędziłyśmy
+(e)śmy szczędziły
2 os. szczędziłeś
+(e)ś szczędził
szczędziłaś
+(e)ś szczędziła
szczędziłoś
+(e)ś szczędziło
szczędziliście
+(e)ście szczędzili
szczędziłyście
+(e)ście szczędziły
3 os. szczędził
szczędziła
szczędziło
szczędzili
szczędziły
bezosobnik: szczędzono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę szczędził
będę szczędzić
będę szczędziła
będę szczędzić
będę szczędziło
będę szczędzić
będziemy szczędzili
będziemy szczędzić
będziemy szczędziły
będziemy szczędzić
2 os. będziesz szczędził
będziesz szczędzić
będziesz szczędziła
będziesz szczędzić
będziesz szczędziło
będziesz szczędzić
będziecie szczędzili
będziecie szczędzić
będziecie szczędziły
będziecie szczędzić
3 os. będzie szczędził
będzie szczędzić
będzie szczędziła
będzie szczędzić
będzie szczędziło
będzie szczędzić
będą szczędzili
będą szczędzić
będą szczędziły
będą szczędzić
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. szczędźmy
2 os. szczędź
szczędźcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. szczędziłbym
bym szczędził
szczędziłabym
bym szczędziła
szczędziłobym
bym szczędziło
szczędzilibyśmy
byśmy szczędzili
szczędziłybyśmy
byśmy szczędziły
2 os. szczędziłbyś
byś szczędził
szczędziłabyś
byś szczędziła
szczędziłobyś
byś szczędziło
szczędzilibyście
byście szczędzili
szczędziłybyście
byście szczędziły
3 os. szczędziłby
by szczędził
szczędziłaby
by szczędziła
szczędziłoby
by szczędziło
szczędziliby
by szczędzili
szczędziłyby
by szczędziły
bezosobnik: szczędzono by
bezokolicznik: szczędzić
imiesłów przysłówkowy współczesny: szczędząc
gerundium: szczędzenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. szczędzenie
szczędzenia
D. szczędzenia
szczędzeń
C. szczędzeniu
szczędzeniom
B. szczędzenie
szczędzenia
N. szczędzeniem
szczędzeniami
Ms. szczędzeniu
szczędzeniach
W. szczędzenie
szczędzenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: szczędzący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. szczędzący
szczędzący
szczędzący
szczędzące
szczędząca
D. szczędzącego
szczędzącego
szczędzącego
szczędzącego
szczędzącej
C. szczędzącemu
szczędzącemu
szczędzącemu
szczędzącemu
szczędzącej
B. szczędzącego
szczędzącego
szczędzący
szczędzące
szczędzącą
N. szczędzącym
szczędzącym
szczędzącym
szczędzącym
szczędzącą
Ms. szczędzącym
szczędzącym
szczędzącym
szczędzącym
szczędzącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. szczędzący
szczędzący
szczędzące
szczędzące
D. szczędzących
szczędzących
szczędzących
szczędzących
C. szczędzącym
szczędzącym
szczędzącym
szczędzącym
B. szczędzących
szczędzących
szczędzących
szczędzące
N. szczędzącymi
szczędzącymi
szczędzącymi
szczędzącymi
Ms. szczędzących
szczędzących
szczędzących
szczędzących
imiesłów przymiotnikowy bierny: szczędzony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. szczędzony
szczędzony
szczędzony
szczędzone
szczędzona
D. szczędzonego
szczędzonego
szczędzonego
szczędzonego
szczędzonej
C. szczędzonemu
szczędzonemu
szczędzonemu
szczędzonemu
szczędzonej
B. szczędzonego
szczędzonego
szczędzony
szczędzone
szczędzoną
N. szczędzonym
szczędzonym
szczędzonym
szczędzonym
szczędzoną
Ms. szczędzonym
szczędzonym
szczędzonym
szczędzonym
szczędzonej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. szczędzeni
szczędzeni
szczędzone
szczędzone
D. szczędzonych
szczędzonych
szczędzonych
szczędzonych
C. szczędzonym
szczędzonym
szczędzonym
szczędzonym
B. szczędzonych
szczędzonych
szczędzonych
szczędzone
N. szczędzonymi
szczędzonymi
szczędzonymi
szczędzonymi
Ms. szczędzonych
szczędzonych
szczędzonych
szczędzonych
-
+ szczędzić + KOMU + CZEGO+ szczędzić + KOGO -
psł. *ščęděti (< *ske-n-d-ē-ti) 'szczędzić, oszczędzać' < 'rozszczepiać, rozrywać'