legitymować - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

sprawdzać czyjś dokument tożsamości, aby ustalić, kim jest dana osoba lub czy jest tą osobą, za którą się podaje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Funkcjonowanie państwa

urzędy i ich funkcjonowanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

policja i inne służby mundurowe

Połączenia

funkcjonariusz, policja, policjant, straż miejska legitymuje
legitymować demonstrantów, mężczyznę, nieletnich, obcokrajowców, pasażerów, podejrzanego, przechodniów, przyjezdnych, uczestników
legitymować i aresztować, legitymować i przepytywać, legitymować i rewidować; zatrzymać i legitymować

Cytaty

Mijają mnie policjanci, jeden z nich staje przy wyjściu. Legitymuje wychodzącego z bloku mężczyznę.

źródło: KWSJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999

Policja legitymowała uczestników blokad i nagrywała przebieg akcji.

źródło: KWSJP: (PAP): W poprzek drogi, Dziennik Polski, 1998

Wartownik przepuścił ich, nie legitymując.

źródło: KWSJP: Włodzimierz Odojewski: Zasypie wszystko, zawieje..., 1967

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	legitymuję	legitymujemy
2 os.	legitymujesz	legitymujecie
3 os.	legitymuje	legitymują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	legitymowałem +(e)m legitymował	legitymowałam +(e)m legitymowała	legitymowałom +(e)m legitymowało	legitymowaliśmy +(e)śmy legitymowali	legitymowałyśmy +(e)śmy legitymowały
2 os.	legitymowałeś +(e)ś legitymował	legitymowałaś +(e)ś legitymowała	legitymowałoś +(e)ś legitymowało	legitymowaliście +(e)ście legitymowali	legitymowałyście +(e)ście legitymowały
3 os.	legitymował	legitymowała	legitymowało	legitymowali	legitymowały

bezosobnik: legitymowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę legitymował będę legitymować	będę legitymowała będę legitymować	będę legitymowało będę legitymować	będziemy legitymowali będziemy legitymować	będziemy legitymowały będziemy legitymować
2 os.	będziesz legitymował będziesz legitymować	będziesz legitymowała będziesz legitymować	będziesz legitymowało będziesz legitymować	będziecie legitymowali będziecie legitymować	będziecie legitymowały będziecie legitymować
3 os.	będzie legitymował będzie legitymować	będzie legitymowała będzie legitymować	będzie legitymowało będzie legitymować	będą legitymowali będą legitymować	będą legitymowały będą legitymować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		legitymujmy
2 os.	legitymuj	legitymujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	legitymowałbym bym legitymował	legitymowałabym bym legitymowała	legitymowałobym bym legitymowało	legitymowalibyśmy byśmy legitymowali	legitymowałybyśmy byśmy legitymowały
2 os.	legitymowałbyś byś legitymował	legitymowałabyś byś legitymowała	legitymowałobyś byś legitymowało	legitymowalibyście byście legitymowali	legitymowałybyście byście legitymowały
3 os.	legitymowałby by legitymował	legitymowałaby by legitymowała	legitymowałoby by legitymowało	legitymowaliby by legitymowali	legitymowałyby by legitymowały

bezosobnik: legitymowano by

bezokolicznik: legitymować

imiesłów przysłówkowy współczesny: legitymując

gerundium: legitymowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	legitymowanie	legitymowania
D.	legitymowania	legitymowań
C.	legitymowaniu	legitymowaniom
B.	legitymowanie	legitymowania
N.	legitymowaniem	legitymowaniami
Ms.	legitymowaniu	legitymowaniach
W.	legitymowanie	legitymowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: legitymujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	legitymujący	legitymujący	legitymujący	legitymujące	legitymująca
D.	legitymującego	legitymującego	legitymującego	legitymującego	legitymującej
C.	legitymującemu	legitymującemu	legitymującemu	legitymującemu	legitymującej
B.	legitymującego	legitymującego	legitymujący	legitymujące	legitymującą
N.	legitymującym	legitymującym	legitymującym	legitymującym	legitymującą
Ms.	legitymującym	legitymującym	legitymującym	legitymującym	legitymującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	legitymujący	legitymujący	legitymujące	legitymujące
D.	legitymujących	legitymujących	legitymujących	legitymujących
C.	legitymującym	legitymującym	legitymującym	legitymującym
B.	legitymujących	legitymujących	legitymujących	legitymujące
N.	legitymującymi	legitymującymi	legitymującymi	legitymującymi
Ms.	legitymujących	legitymujących	legitymujących	legitymujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: legitymowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	legitymowany	legitymowany	legitymowany	legitymowane	legitymowana
D.	legitymowanego	legitymowanego	legitymowanego	legitymowanego	legitymowanej
C.	legitymowanemu	legitymowanemu	legitymowanemu	legitymowanemu	legitymowanej
B.	legitymowanego	legitymowanego	legitymowany	legitymowane	legitymowaną
N.	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanym	legitymowaną
Ms.	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	legitymowani	legitymowani	legitymowane	legitymowane
D.	legitymowanych	legitymowanych	legitymowanych	legitymowanych
C.	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanym	legitymowanym
B.	legitymowanych	legitymowanych	legitymowanych	legitymowane
N.	legitymowanymi	legitymowanymi	legitymowanymi	legitymowanymi
Ms.	legitymowanych	legitymowanych	legitymowanych	legitymowanych

odpowiednik aspektowy: wylegitymować

Składnia

Rz_osobowy

+

legitymować

+

KOGO

Pochodzenie

fr. légitimer

niem. legitimieren

z łac. lēgitimē 'tak, jak prawo nakazuje, zgodnie z prawem, w należytej formie; legalnie; należycie, właściwie'

W polszczyźnie od XVI w. najpierw w znaczeniu 'uprawniać, uzasadniać, przedstawiać dowody', najprawdopodobniej bezpośrednio z łac. śred. legitimare 'uznawać za zgodne z prawem, uprawniać, legalizować; uznawać dziecko za swoje' (Sław)