Jak korzystać ze słownika?

świtać

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1. rozwidniać się

  • Definicja

    1.

    używane do opisania sytuacji takiej, że robi się jasno i zaczyna się dzień
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Niebo i wszechświat

    słońce i księżyc, pory dnia

  • Relacje znaczeniowe
    synonimy:  dnieć
    rozwidniać się
    widnieć
    antonimy:  zmierzchać
    zmierzchać się
    hiperonimy:  rozjaśniać się
  • Połączenia
    • powoli świtało
    • zacząć/zaczynać świtać
    • już świta; dopiero świtało
  • Cytaty

    Świtało. Złociste światło dnia w błyskawicznym tempie zalewało plażę i przesączało się przez liście.

    źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem, 2005

    [...] a zatem jutro, a właściwie dzisiaj, bo już świta, weźmie pan swoją wczorajszą ekipę.

    źródło: NKJP: Stanisław Lem: Niezwyciężony, 1964

    Musisz się choć trochę przespać, zanim do roboty pójdziesz. O, świtać zaczyna.

    źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

    Nie traćmy czasu, niedługo będzie świtało [...]. Łódź czeka o kilkaset metrów na południe.

    źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    3 os. świta

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    3 os. świtało

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    3 os. będzie świtało
    będzie świtać

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    3 os. świtałoby
    by świtało

    bezokolicznik: świtać

  • Składnia
    Ø + świtać + bez ograniczeń
  • Pochodzenie

    psł. *svitati (zwykle 3. os lp*svitajetь) 'rozwidniać się, świtać, dnieć'

    W bezpośrednim związku formalnym z psł. *svьtěti, *svьťǫ ‘świecić’, *svьtnǫti ‘zacząć świecić’.
    Por.  świecić