obliczać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

ustalać liczbę charakteryzującą wielkość lub wartość czegoś, wykonując odpowiednie działania arytmetyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

KATEGORIE FIZYCZNE

Ilość, liczby i liczenie

synonimy:

liczyć
obrachowywać

eksperci, fachowcy, specjaliści obliczają
obliczać liczbę czegoś, wartość czegoś, wielkość czegoś, wysokość czegoś; długość, masę, objętość; cenę, dochody, koszt, podatek; głosy; czas; obliczanie wyniku; diet, dodatku, dotacji, emerytury, kapitału początkowego, należności, opłaty, premii, produktu krajowego brutto, składek, subwencji, świadczeń, wynagrodzenia, zaliczek, zasiłków
obliczany od stawki, od wynagrodzenia
obliczać w pamięci
obliczać ze wzoru
dokładnie; szacunkowo, wstępnie; szybko; źle obliczać
obliczany i wypłacany
sposób, system, warunki, zasady obliczania

	Jeden z burmistrzów w wywiadzie dla gazety lokalnej bardzo skrupulatnie oblicza, ile dni w roku pracuje nauczyciel, administracja i obsługa w szkołach [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.11.1993
	Wszystkie kompleksy rafineryjno-petrochemiczne na świecie obliczają koszty produkcji rafineryjnej - stąd wiadomo, co i w jakim stopniu wpływa na ceny paliw. źródło: NKJP: „Kopanie słonia”, Polityka, 2000-10-14
	Zatrzymujesz taksówkę i podajesz szoferowi adres twoich znajomych. Jadąc, obliczasz, jaką sumę wydajesz codziennie na taksówki. źródło: NKJP: Ireneusz Iredyński: Dzień oszusta. Człowiek epoki, 1995
	Należności za dostarczoną już na Litwę ropę i gaz obliczają na miliardy rubli - równowartość dziesiątków milionów dolarów. źródło: NKJP: Jacek Borkowicz: Litwini w pętli, Gazeta Wyborcza, 1992-10-23
	Poprawka pozwoliłaby osobom samotnie wychowującym dzieci obliczać podatek od swoich dochodów w podobny sposób, jak mogą to robić małżeństwa. źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka: Podatki, Gazeta Wyborcza, 1993-01-06
	Emigracyjne grupy antyfaszystowskie w Paryżu obliczały, że w ciągu 36 godzin rozstrzelano około 400 osób, ale nigdy później nie udało się sprawdzić, ile było naprawdę ofiar. źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła: Niemcy w okresie hitlerowskim, 1997

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obliczałem +(e)m obliczał	obliczałam +(e)m obliczała	obliczałom +(e)m obliczało	obliczaliśmy +(e)śmy obliczali	obliczałyśmy +(e)śmy obliczały
2 os.	obliczałeś +(e)ś obliczał	obliczałaś +(e)ś obliczała	obliczałoś +(e)ś obliczało	obliczaliście +(e)ście obliczali	obliczałyście +(e)ście obliczały
3 os.	obliczał	obliczała	obliczało	obliczali	obliczały

bezosobnik: obliczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę obliczał będę obliczać	będę obliczała będę obliczać	będę obliczało będę obliczać	będziemy obliczali będziemy obliczać	będziemy obliczały będziemy obliczać
2 os.	będziesz obliczał będziesz obliczać	będziesz obliczała będziesz obliczać	będziesz obliczało będziesz obliczać	będziecie obliczali będziecie obliczać	będziecie obliczały będziecie obliczać
3 os.	będzie obliczał będzie obliczać	będzie obliczała będzie obliczać	będzie obliczało będzie obliczać	będą obliczali będą obliczać	będą obliczały będą obliczać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		obliczajmy
2 os.	obliczaj	obliczajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	obliczałbym bym obliczał	obliczałabym bym obliczała	obliczałobym bym obliczało	obliczalibyśmy byśmy obliczali	obliczałybyśmy byśmy obliczały
2 os.	obliczałbyś byś obliczał	obliczałabyś byś obliczała	obliczałobyś byś obliczało	obliczalibyście byście obliczali	obliczałybyście byście obliczały
3 os.	obliczałby by obliczał	obliczałaby by obliczała	obliczałoby by obliczało	obliczaliby by obliczali	obliczałyby by obliczały

bezosobnik: obliczano by

bezokolicznik: obliczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: obliczając

gerundium: obliczanie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: obliczający

imiesłów przymiotnikowy bierny: obliczany

odpowiednik aspektowy: obliczyć

Zob. liczyć