komendant - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

osoba zajmująca stanowisko przełożonego niektórych instytucji w wojsku oraz w organizacjach działających na wzór wojskowy

Noty o użyciu

Jeżeli wyrazu komendant używamy w odniesieniu do kobiety, we wszystkich kontekstach może występować forma równokształtna z M. lp., a wyraz może przyłączać formy żeńskie czasownika i przymiotnika, np. komendant przyszła , spotkanie z nową komendant, Anną Kowalską . Może też zostać zachowana odmiana i składnia charakterystyczna dla rzeczowników rodzaju m1, np.: spotkanie z nowym komendantem, Alicją Kowalską .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Wojsko i wojna

osoby związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Prawo i łamanie prawa

policja i inne służby mundurowe

Połączenia

katowicki, poznański, tarnowski..., małopolski, podkarpacki, śląski... komendant; komendant główny, miejski, powiatowy, rejonowy, stołeczny, wojewódzki
komendant Frydrych, Smolarek, Tkaczyk...
komendant akademii (marynarki wojennej, wojskowej), bazy, garnizonu, komendy, komisariatu, koszar, obozu (koncentracyjnego, pracy), ośrodka, placówki, posterunku, strażnicy, szkoły (aspirantów, podchorążych), szpitala; milicji, policji, straży (granicznej, miejskiej)
pan komendant
pełnomocnik, rzecznik, zastępczyni; decyzja, polecenie, rozkaz, zezwolenie, zgoda; funkcja, obowiązki, stanowisko; dymisja; zabójstwo komendanta
awans, nominacja na komendanta
porozumienie, rozmowa z komendantem
komendant kieruje czymś
mianować, powołać/powoływać; zawiadamiać komendanta;
odwołanie komendanta
awansować na komendanta

Cytaty

	Dwukrotnie weryfikowałem [...] wersję świadków - mówi komendant Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Pułtusku [...]. źródło: NKJP: I.Koba: Tragedia rodziny z Pułtuska: Jeden syn utopił się, drugi w szpitalu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-03-17
	Po cichutku zaprowadził nas do swojego domku w samym środku Christianii, było to dawne biuro komendanta koszar [...]. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Asystent śmierci. Powieść o karykaturach Mahometa, o miłości i nienawiści w Europie, 2007
	- Panie komendancie! Panie prokuratorze! Proszę o odpowiedź, czy to było zastraszanie? - apelowała do obecnych na sali stróżów prawa [...]. źródło: NKJP: Teresa Krąż: W Stąporkowie idą na wojnę, Echo Dnia, 2007-11-29
	[...] komendanci wojskowych ośrodków medycyny prewencyjnej [...] przesyłają Głównemu Inspektorowi Sanitarnemu, nie rzadziej niż raz w roku, informacje dotyczące urządzeń radiologicznych, na których stosowanie wydają zezwolenia. źródło: NKJP: Dz.U. z 2001 r. Nr 3, poz. 18
	Z Krakowa przyjechał komendant Szkoły Aspirantów PSP bryg. Wiesław Leśniakiewicz. źródło: NKJP: Wacław Sajdak: Minister na policji, Tygodnik Podhalański, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	komendant	komendanci	ndepr
M.	komendant	komendanty	depr
D.	komendanta	komendantów
C.	komendantowi	komendantom
B.	komendanta	komendantów
N.	komendantem	komendantami
Ms.	komendancie	komendantach
W.	komendancie	komendanci	ndepr
W.	komendancie	komendanty	depr

Składnia

	+	komendant	+	(CZEGO)
	+	komendant	+	(JAKI)

Pochodzenie

łac. commendans 'wydający polecenie'