odpychać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

4.

nie dopuszczać do świadomości jakichś myśli lub uczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odsuwać

Połączenia

odpychać myśl, prawdę, wiadomość, wizję, wspomnienie
odpychać od siebie
odpychać zdecydowanie
musieć odpychać

Cytaty

	Wywoływał ten obraz i odpychał, tak zatopiony w sobie, że nie zrozumiał, co Józio powiedział do niego. źródło: KWSJP: Henryk Panas: Grzesznicy, 1966
	Odpychając od siebie całym wysiłkiem woli nurt tych rozmyślań, odbył szereg pracowitych, biurowych czynności i narad. źródło: KWSJP: Ryszard Lassota: Zwątpienia i nadzieje, 1966
	Przymknął oczy i w tym momencie usłyszał, jak jakiś wewnętrzny głos, w który ułożyły się jego tłumione i odpychane myśli, sformułował pytanie: – Kim jesteś? źródło: KWSJP: Cezary Michalski: Siła odpychania, 2002
	Już, już zaczęło w nim tamto wszystko powracać, ale przetarł szybko twarz, odpychając od siebie wspomnienie. źródło: KWSJP:Włodzimierz Odojewski: Zasypie wszystko, zawieje..., 1967
	Odpychając żałość, jednocześnie przywołałam niejako na pomoc czar jutrzejszej podróży. źródło: KWSJP: Helena Boguszewska: Zwierzęta śród ludzi, 1965

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	odpycham	odpychamy
2 os.	odpychasz	odpychacie
3 os.	odpycha	odpychają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odpychałem +(e)m odpychał	odpychałam +(e)m odpychała	odpychałom +(e)m odpychało	odpychaliśmy +(e)śmy odpychali	odpychałyśmy +(e)śmy odpychały
2 os.	odpychałeś +(e)ś odpychał	odpychałaś +(e)ś odpychała	odpychałoś +(e)ś odpychało	odpychaliście +(e)ście odpychali	odpychałyście +(e)ście odpychały
3 os.	odpychał	odpychała	odpychało	odpychali	odpychały

bezosobnik: odpychano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę odpychał będę odpychać	będę odpychała będę odpychać	będę odpychało będę odpychać	będziemy odpychali będziemy odpychać	będziemy odpychały będziemy odpychać
2 os.	będziesz odpychał będziesz odpychać	będziesz odpychała będziesz odpychać	będziesz odpychało będziesz odpychać	będziecie odpychali będziecie odpychać	będziecie odpychały będziecie odpychać
3 os.	będzie odpychał będzie odpychać	będzie odpychała będzie odpychać	będzie odpychało będzie odpychać	będą odpychali będą odpychać	będą odpychały będą odpychać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		odpychajmy
2 os.	odpychaj	odpychajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	odpychałbym bym odpychał	odpychałabym bym odpychała	odpychałobym bym odpychało	odpychalibyśmy byśmy odpychali	odpychałybyśmy byśmy odpychały
2 os.	odpychałbyś byś odpychał	odpychałabyś byś odpychała	odpychałobyś byś odpychało	odpychalibyście byście odpychali	odpychałybyście byście odpychały
3 os.	odpychałby by odpychał	odpychałaby by odpychała	odpychałoby by odpychało	odpychaliby by odpychali	odpychałyby by odpychały

bezosobnik: odpychano by

bezokolicznik: odpychać

imiesłów przysłówkowy współczesny: odpychając

gerundium: odpychanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	odpychanie	odpychania
D.	odpychania	odpychań
C.	odpychaniu	odpychaniom
B.	odpychanie	odpychania
N.	odpychaniem	odpychaniami
Ms.	odpychaniu	odpychaniach
W.	odpychanie	odpychania

imiesłów przymiotnikowy czynny: odpychający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odpychający	odpychający	odpychający	odpychające	odpychająca
D.	odpychającego	odpychającego	odpychającego	odpychającego	odpychającej
C.	odpychającemu	odpychającemu	odpychającemu	odpychającemu	odpychającej
B.	odpychającego	odpychającego	odpychający	odpychające	odpychającą
N.	odpychającym	odpychającym	odpychającym	odpychającym	odpychającą
Ms.	odpychającym	odpychającym	odpychającym	odpychającym	odpychającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odpychający	odpychający	odpychające	odpychające
D.	odpychających	odpychających	odpychających	odpychających
C.	odpychającym	odpychającym	odpychającym	odpychającym
B.	odpychających	odpychających	odpychających	odpychające
N.	odpychającymi	odpychającymi	odpychającymi	odpychającymi
Ms.	odpychających	odpychających	odpychających	odpychających

imiesłów przymiotnikowy bierny: odpychany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odpychany	odpychany	odpychany	odpychane	odpychana
D.	odpychanego	odpychanego	odpychanego	odpychanego	odpychanej
C.	odpychanemu	odpychanemu	odpychanemu	odpychanemu	odpychanej
B.	odpychanego	odpychanego	odpychany	odpychane	odpychaną
N.	odpychanym	odpychanym	odpychanym	odpychanym	odpychaną
Ms.	odpychanym	odpychanym	odpychanym	odpychanym	odpychanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odpychani	odpychani	odpychane	odpychane
D.	odpychanych	odpychanych	odpychanych	odpychanych
C.	odpychanym	odpychanym	odpychanym	odpychanym
B.	odpychanych	odpychanych	odpychanych	odpychane
N.	odpychanymi	odpychanymi	odpychanymi	odpychanymi
Ms.	odpychanych	odpychanych	odpychanych	odpychanych

odpowiednik aspektowy: odepchnąć

Składnia

Rz_osobowy

+

odpychać

+

CO

Pochodzenie

Czasownik przedrostkowy od psł. *pichati 'pchać, popychać, posuwać'; w języku polskim oczekiwalibyśmy formy *-pichać, jednak od najdawniejszych czasów są poświadczone postaci -pychać z niejasnym -y-, być może analogicznym do dychać (Bor); zob. pchać