rzępolić - Wielki słownik języka polskiego PAN

pot. grać nieumiejętnie lub zbyt głośno na instrumencie muzycznym, co budzi niechęć mówiącego

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność artystyczna człowieka

muzyka

	synonimy:	bębnić rąbać
	hiperonimy:	grać

Cytaty

	[...] Jasiu zażyczył sobie od nich gitary, którą oni skwapliwie mu kupili. Malec zaczął na niej rzępolić okrutnie. źródło: NKJP: Chrześniak, Gazeta Poznańska, 2005-03-12
	Dwóch łebków usiadło na trawie, jeden z gitarą, drugi z bębenkiem i coś tam rzępolą. źródło: NKJP: Henryk Wilkocki: Zbieramy na piwo, Gazeta Wyborcza, 1995-07-18
	W polskiej tradycji teatralnej Chochoł pojawiał się zwykle pod postacią słomianego bałwana z prymitywnymi skrzypkami w łapach, na których rzępolił, aż uszy bolały. źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Rozebrana chocholica, Polityka, 2000-02-19
	Sprawiedliwość dziejowa jest jednak ślepa – podczas gdy studenci prawa czy ekonomii będą wybierać z katalogu projekt nowego domu, skrzypkowie i pianiści posłuchają rzępolenia drugoklasistów [...]. źródło: NKJP: Tadeusz Płatek: W piątek wieczorem, Gazeta Krakowska, 2006-11-10
	Zamykałam się w pokoju, siadałam na stołeczku i rzępoliłam całymi dniami, na szczęście skrzypeczki były cichutkie. Maltretowałam też gości, drzwi się otwierały, a ja już stałam ze skrzypcami i czekałam. źródło: NKJP: Dorota Szwarcman: Ze skrzypcami jak z człowiekiem, Polityka, 2007-02-03

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzępolę	rzępolimy
2 os.	rzępolisz	rzępolicie
3 os.	rzępoli	rzępolą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzępoliłem +(e)m rzępolił	rzępoliłam +(e)m rzępoliła	rzępoliłom +(e)m rzępoliło	rzępoliliśmy +(e)śmy rzępolili	rzępoliłyśmy +(e)śmy rzępoliły
2 os.	rzępoliłeś +(e)ś rzępolił	rzępoliłaś +(e)ś rzępoliła	rzępoliłoś +(e)ś rzępoliło	rzępoliliście +(e)ście rzępolili	rzępoliłyście +(e)ście rzępoliły
3 os.	rzępolił	rzępoliła	rzępoliło	rzępolili	rzępoliły

bezosobnik: rzępolono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzępolił będę rzępolić	będę rzępoliła będę rzępolić	będę rzępoliło będę rzępolić	będziemy rzępolili będziemy rzępolić	będziemy rzępoliły będziemy rzępolić
2 os.	będziesz rzępolił będziesz rzępolić	będziesz rzępoliła będziesz rzępolić	będziesz rzępoliło będziesz rzępolić	będziecie rzępolili będziecie rzępolić	będziecie rzępoliły będziecie rzępolić
3 os.	będzie rzępolił będzie rzępolić	będzie rzępoliła będzie rzępolić	będzie rzępoliło będzie rzępolić	będą rzępolili będą rzępolić	będą rzępoliły będą rzępolić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzępolmy
2 os.	rzępol	rzępolcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzępoliłbym bym rzępolił	rzępoliłabym bym rzępoliła	rzępoliłobym bym rzępoliło	rzępolilibyśmy byśmy rzępolili	rzępoliłybyśmy byśmy rzępoliły
2 os.	rzępoliłbyś byś rzępolił	rzępoliłabyś byś rzępoliła	rzępoliłobyś byś rzępoliło	rzępolilibyście byście rzępolili	rzępoliłybyście byście rzępoliły
3 os.	rzępoliłby by rzępolił	rzępoliłaby by rzępoliła	rzępoliłoby by rzępoliło	rzępoliliby by rzępolili	rzępoliłyby by rzępoliły

bezosobnik: rzępolono by

bezokolicznik: rzępolić

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzępoląc

gerundium: rzępolenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzępolenie	rzępolenia
D.	rzępolenia	rzępoleń
C.	rzępoleniu	rzępoleniom
B.	rzępolenie	rzępolenia
N.	rzępoleniem	rzępoleniami
Ms.	rzępoleniu	rzępoleniach
W.	rzępolenie	rzępolenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzępolący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzępolący	rzępolący	rzępolący	rzępolące	rzępoląca
D.	rzępolącego	rzępolącego	rzępolącego	rzępolącego	rzępolącej
C.	rzępolącemu	rzępolącemu	rzępolącemu	rzępolącemu	rzępolącej
B.	rzępolącego	rzępolącego	rzępolący	rzępolące	rzępolącą
N.	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącą
Ms.	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzępolący	rzępolący	rzępolące	rzępolące
D.	rzępolących	rzępolących	rzępolących	rzępolących
C.	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącym	rzępolącym
B.	rzępolących	rzępolących	rzępolących	rzępolące
N.	rzępolącymi	rzępolącymi	rzępolącymi	rzępolącymi
Ms.	rzępolących	rzępolących	rzępolących	rzępolących

imiesłów przymiotnikowy bierny: rzępolony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzępolony	rzępolony	rzępolony	rzępolone	rzępolona
D.	rzępolonego	rzępolonego	rzępolonego	rzępolonego	rzępolonej
C.	rzępolonemu	rzępolonemu	rzępolonemu	rzępolonemu	rzępolonej
B.	rzępolonego	rzępolonego	rzępolony	rzępolone	rzępoloną
N.	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonym	rzępoloną
Ms.	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzępoleni	rzępoleni	rzępolone	rzępolone
D.	rzępolonych	rzępolonych	rzępolonych	rzępolonych
C.	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonym	rzępolonym
B.	rzępolonych	rzępolonych	rzępolonych	rzępolone
N.	rzępolonymi	rzępolonymi	rzępolonymi	rzępolonymi
Ms.	rzępolonych	rzępolonych	rzępolonych	rzępolonych

Składnia

	+	rzępolić	+	(na CZYM)
	+	rzępolić	+	(CO)

Pochodzenie

Od dźwiękonaśladowczego czasownika rzępać (poświadczonego w gwarach) z intensyfikującym podstawowe znaczenie przyrostkiem -ol-; psł. *ręp- na oznaczenie 'dudniących, skrzypiących dźwięków'.