Jak korzystać ze słownika?

sejm

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

3.a w dawnej Polsce

  • Definicja

    3.a

    obrady organu ustawodawczego w dawnej Polsce składającego się z przedstawicieli szlachty
  • Noty o użyciu

    Zapisywany także wielką literą, np. Sejm Czteroletni, Sejm Wielki.

  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Funkcjonowanie państwa

    władza państwowa


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Tradycja

    świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

  • Połączenia
    • sejm elekcyjny, konwokacyjny, koronacyjny, rozbiorowy; czteroletni, wielki; galicyjski, grodzieński, piotrkowski, radomski, warszawski...
    • przyjazd na sejm
    • zwołać sejm
    • przybyć na sejm
    • być na sejmie
    • w czasie, w okresie sejmu
  • Cytaty

    Sejmiki zwane przedsejmowymi bądź poselskimi dokonywały wyboru posłów na sejm.

    źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce : od średniowiecza do czasów współczesnych : praca zbiorowa, 2004

    Na mocy tego wyjątkowego uprawnienia w czasie bezkrólewia od 2. połowy XVI stulecia prymas zwoływał sejm konwokacyjny i elekcyjny, wyznaczał też miejsce i datę wyboru przyszłego króla, przyjmował w tym czasie zagraniczne poselstwa, powiadamiał również obce państwa o zgonie monarchy, na koniec zaś uroczyście ogłaszał wybór nowego króla Rzeczypospolitej.

    źródło: NKJP: Tytuł Prymasa Polski, Dziennik Polski - Pejzaż, 2004-04-02

    Wobec niechętnego stanowiska magnatów litewskich, którzy opuścili nawet sejm w Lublinie (1569), król odwołał się do sejmików Wielkiego Księstwa.

    źródło: NKJP: Alicja Dybkowska, Jan Żaryn, Małgorzata Żaryn: Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności, 1994

    Na podstawie źródeł można dosyć dokładnie ustalić skład sejmu pod koniec XV w.

    źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.02.1993
  • Odmiana

    część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m3

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. sejm
    		 sejmy
    D. sejmu
    		 sejmów
    C. sejmowi
    		 sejmom
    B. sejm
    		 sejmy
    N. sejmem
    		 sejmami
    Ms. sejmie
    		 sejmach
    W. sejmie
    		 sejmy
  • Pochodzenie

    psł. *sъnьmъ, *sъnьma / *sъjьmъ, sъjьma 'zebranie, zgromadzenie'

    Różnorodność postaci w językach słowiańskich (por. scs. sъnьmъ ‘zgromadzenie’, st.czes. snem, senma, czes. sněm, wobec ros. dial. somn / sojm, chorw. / serb. sájam) wywołuje spory etymologów co do rekonstrukcji formy prasłowiańskiej. Niewątpliwe jest odczasownikowe pochodzenie rzeczownika: psł. *sъ(n)-ęti sę, *sъn-ьmǫ (sъ-jьmǫ) sę ‘zebrać się, zgromadzić się’ [*sъn- ‘razem’ + *(j)ęti, *(j)ьmǫ ‘wziąć, chwycić rękami, złapać, ująć’].
    Zob. jąć