hist.działalność, praktykowana w Polsce po upadku powstania styczniowego, mająca na celu odbudowanie gospodarcze i kulturalne Polski przez edukację i podniesienie poziomu życia najbiedniejszych warstw społecznych, dzięki czemu będą one mogły włączyć się w pracę na rzecz pomnożenia bogactwa narodowego
Niewiara, że nauka, przemysł i praca u podstaw mogą wyprowadzić świat na jasną i prostą drogę, a w każdym razie świadomość, że tych nadziei nie spełnił wiek XIX, przejawiała się nawet w wypowiedziach najzagorzalszych pozytywistów.
źródło: NKJP: Jan Pieszczachowicz: Koniec wieku: szkice o literaturze, 1994
Wielkopolska była najlepiej uprzemysłowionym regionem Polski, z najnowocześniejszym rolnictwem, jednak to w dużej mierze zasługa pracy u podstaw, utylitaryzmu, pozytywistycznych idei, które w Poznaniu i okolicach trafiły na podatny grunt.
źródło: NKJP: Internet
Z kolei motyw pracy dla robotniczej społeczności, powolnej zmiany rzeczywistości w nadziei na okazję do zmiany radykalnej, bardzo przypomina postulaty pracy u podstaw i pracy organicznej polskich pozytywistów.
źródło: NKJP: Wojciech Lasota: Zrozumieć kamienny świat, Midrasz nr 70