carskie wrota

Z wakacyjnych wędrówek pamiętam opustoszałe łemkowskie cerkwie. Pod nogami szeleściły liście nawiane przez półotwartą bramę, matowo złociły się carskie wrota, migdałowoocy święci ze smutkiem patrzyli z ikon.

źródło: NKJP: Nasza wina, Dziennik Polski, 2006-11-04

Przypatrzywszy się bliżej wyjątkowej kompozycji ikonostasu znalazłem jednak Maryję i archanioła Gabriela, ale w bardzo nietypowym miejscu - w najniższej strefie, niezręcznie upchniętych na prawym skrzydle carskich wrót.

źródło: NKJP: Georgi Minczew: Święta księga, ikona, obrzęd : teksty kanoniczne a ich funkcjonowanie w sztuce sakralnej i folklorze Słowian na Bałkanach, 2003

Poziom wiedzy o prawosławiu nawet u licencjonowanych przewodników ocenia jako żenujący. Musi więc sam pilnować, by turyści nie wchodzili do prezbiterium przez carskie wrota, bo prawo do tego mają wyłącznie kapłani.

źródło: NKJP: Marek Henzler: Pod gontem, Polityka, 2009-07-18

Piotr Aleksandrowicz namaluje również ikony. Święty Jerzy i Chrystus Zbawiciel zawisną z prawej strony ikonostasu, z lewej Matka Boska, w centrum, nad Carskimi Wrotami, czterej ewangeliści.

źródło: NKJP: Anna Żebrowska: Oblicza zdetronizowanego władcy, Gazeta Wyborcza, 1996-12-20

Zza Carskich Wrót wyszła procesja mnichów niosących purpurową, haftowaną złotem kapę złożoną w prostokąt. To płaszczenica, symboliczna trumna, a całe nabożeństwo wieczorne to pogrzeb Matki Boskiej, poprzedzający wniebowzięcie i ukoronowanie [...].

źródło: NKJP: Anna Sobolewska: Mapy duchowe współczesności: co nam zostało z Nowej Ery?, 2009