Jak korzystać ze słownika?

uśpić

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

4. czujność

  • Definicja

    4.

    spowodować zaprzestanie lub osłabienie intensywności albo skuteczności działania osoby lub określonego procesu myślowego albo psychicznego
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Działalność intelektualna człowieka

    nazwy działań intelektualnych człowieka

  • Relacje znaczeniowe
    antonimy:  wybudzić
  • Połączenia
    • uśpić czyjąś czujność, czyjeś podejrzenia, sumienie, czyjąś uwagę; konkurencję, rywali
  • Cytaty

    Nie możemy dać się uśpić retoryce obu koalicjantów, którzy w imię stworzenia rządu starają się ukryć głębokie rozbieżności w podejściu do wielu problemów.

    źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 10.11.1997

    Trasa przerzutu wiodła więc najczęściej z Nepalu przez Tajlandię do Europy. Lot do Tajlandii był kamuflażem. Chodziło o to, by uśpić czujność zachodnioeuropejskich celników, wyczulonych na Nepal jako kolebkę haszyszu.

    źródło: NKJP: Kółko z lewym paskiem, Dziennik Polski, 2002-11-22

    Musimy wyciągnąć wnioski z tej porażki. […] Myślę, że uśpiły nas nieco pierwsze, dosyć łatwo odniesione, zwycięstwa. Być może ten zimny prysznic nam się przyda.

    źródło: NKJP: (TSZ): Rozczarowanie po przerwie, Dziennik Polski, 2001-09-11

    Specjaliści z branży oceniają dziś, że zakład korzystał wtedy z wyśmienitej koniunktury na rynku, zarówno krajowym, jak i europejskim […]. Uśpiło to i zarząd, i załogę, która uwierzyła, że tak będzie zawsze.

    źródło: NKJP: Człowiek z kauczuku, Dziennik Polski, 2001-01-22

    W Związku Radzieckim siewcami zarazy stali się narkomani, uśpieni przez rządową propagandę, nie przestrzegający żadnych zasad higieny.

    źródło: NKJP: (PAI): Zaraza na gruzach imperium, Dziennik Polski, 1998-11-23

  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. uśpię
    		 uśpimy
    2 os. uśpisz
    		 uśpicie
    3 os. uśpi
    		 uśpią

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. uśpiłem
    +(e)m uśpił
    		 uśpiłam
    +(e)m uśpiła
    		 uśpiłom
    +(e)m uśpiło
    		 uśpiliśmy
    +(e)śmy uśpili
    		 uśpiłyśmy
    +(e)śmy uśpiły
    2 os. uśpiłeś
    +(e)ś uśpił
    		 uśpiłaś
    +(e)ś uśpiła
    		 uśpiłoś
    +(e)ś uśpiło
    		 uśpiliście
    +(e)ście uśpili
    		 uśpiłyście
    +(e)ście uśpiły
    3 os. uśpił
    		 uśpiła
    		 uśpiło
    		 uśpili
    		 uśpiły

    bezosobnik: uśpiono

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. uśpijmy
    2 os. uśpij
    		 uśpijcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. uśpiłbym
    bym uśpił
    		 uśpiłabym
    bym uśpiła
    		 uśpiłobym
    bym uśpiło
    		 uśpilibyśmy
    byśmy uśpili
    		 uśpiłybyśmy
    byśmy uśpiły
    2 os. uśpiłbyś
    byś uśpił
    		 uśpiłabyś
    byś uśpiła
    		 uśpiłobyś
    byś uśpiło
    		 uśpilibyście
    byście uśpili
    		 uśpiłybyście
    byście uśpiły
    3 os. uśpiłby
    by uśpił
    		 uśpiłaby
    by uśpiła
    		 uśpiłoby
    by uśpiło
    		 uśpiliby
    by uśpili
    		 uśpiłyby
    by uśpiły

    bezosobnik: uśpiono by

    bezokolicznik: uśpić

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: uśpiwszy

    gerundium: uśpienie

    imiesłów przymiotnikowy bierny: uśpiony

    odpowiednik aspektowy: usypiać

  • Składnia
    bez ograniczeń + uśpić +
    KOGO/CO
  • Pochodzenie

    psł. *usъpiti 'spowodować, że ktoś zasypia'

    W genetycznym związku z *usъnǫti (zob. usnąć) i *sъpati (por. spać).