-
1.
przekazywać komuś jakieś wiadomości lub umiejętności tak, żeby przyswoił je sobie i umiał wykorzystać -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Edukacja i oświata
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Rodzina
relacje rodzinne -
- matka, nauczyciel, ojciec, samica uczy; rodzice uczą
- uczyć dziecko, młode, młodszych kolegów, młodzież, rekrutów
- uczyć anatomii, angielskiego, dobrych manier, dykcji, fachu, magii, pacierza, podstaw geometrii, rysunku, śpiewu, jakiegoś zawodu, zachowania przy stole, zasad działania czegoś
- uczyć o historii miasta, o początkach świata, o powstaniach, o skutkach czegoś
- cierpliwie, systematycznie uczyć
- uczyć chodzić, czytać, mówić, obchodzić się z końmi, pisać, śpiewać, tańczyć; aportować, służyć
- umieć; zacząć uczyć
- uczyć i wychowywać
-
Opowiadałam Cioci i Tatusiowi o nauczycielach i koleżankach, o tym, jak uczono nas dobrych manier.
źródło: KWSJP: Zofia Solarzowa: Mój pamiętnik, 1985
Zdaniem mieszkających we wsi myśliwych, najpewniej wadera (samica) uczyła polować urodzone w zeszłym roku młode.
źródło: KWSJP: Krzysztof Potaczała: Wilki urządziły rzeź, prasa, 2006
Od dzieciństwa uczono nas, że zazdrość jest czymś złym.
źródło: KWSJP: Skazana na zazdrość, Cosmopolitan, 1999
[...] dziewczyna zapoznawała swego towarzysza ze zwierzęcymi ścieżkami, pokazywała jadalne rośliny i uczyła, jak korzystać ze wszelkich bogactw lasu.
źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Naznaczeni błękitem. Kamień na szczycie. Kroniki Drugiego Kręgu, Księga I, cz 2, 2005
[...] o Annie Achmatowej uczą w szkołach, nareszcie jest szeroko wydawana, ma wreszcie to, o czym śniła - milion czytelników.
źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. uczę
uczymy
2 os. uczysz
uczycie
3 os. uczy
uczą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. uczyłem
+(e)m uczył
uczyłam
+(e)m uczyła
uczyłom
+(e)m uczyło
uczyliśmy
+(e)śmy uczyli
uczyłyśmy
+(e)śmy uczyły
2 os. uczyłeś
+(e)ś uczył
uczyłaś
+(e)ś uczyła
uczyłoś
+(e)ś uczyło
uczyliście
+(e)ście uczyli
uczyłyście
+(e)ście uczyły
3 os. uczył
uczyła
uczyło
uczyli
uczyły
bezosobnik: uczono
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę uczył
będę uczyć
będę uczyła
będę uczyć
będę uczyło
będę uczyć
będziemy uczyli
będziemy uczyć
będziemy uczyły
będziemy uczyć
2 os. będziesz uczył
będziesz uczyć
będziesz uczyła
będziesz uczyć
będziesz uczyło
będziesz uczyć
będziecie uczyli
będziecie uczyć
będziecie uczyły
będziecie uczyć
3 os. będzie uczył
będzie uczyć
będzie uczyła
będzie uczyć
będzie uczyło
będzie uczyć
będą uczyli
będą uczyć
będą uczyły
będą uczyć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. uczmy
2 os. ucz
uczcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. uczyłbym
bym uczył
uczyłabym
bym uczyła
uczyłobym
bym uczyło
uczylibyśmy
byśmy uczyli
uczyłybyśmy
byśmy uczyły
2 os. uczyłbyś
byś uczył
uczyłabyś
byś uczyła
uczyłobyś
byś uczyło
uczylibyście
byście uczyli
uczyłybyście
byście uczyły
3 os. uczyłby
by uczył
uczyłaby
by uczyła
uczyłoby
by uczyło
uczyliby
by uczyli
uczyłyby
by uczyły
bezosobnik: uczono by
bezokolicznik: uczyć
imiesłów przysłówkowy współczesny: ucząc
gerundium: uczenie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. uczenie
uczenia
D. uczenia
uczeń
C. uczeniu
uczeniom
B. uczenie
uczenia
N. uczeniem
uczeniami
Ms. uczeniu
uczeniach
W. uczenie
uczenia
imiesłów przymiotnikowy czynny: uczący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. uczący
uczący
uczący
uczące
ucząca
D. uczącego
uczącego
uczącego
uczącego
uczącej
C. uczącemu
uczącemu
uczącemu
uczącemu
uczącej
B. uczącego
uczącego
uczący
uczące
uczącą
N. uczącym
uczącym
uczącym
uczącym
uczącą
Ms. uczącym
uczącym
uczącym
uczącym
uczącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. uczący
uczący
uczące
uczące
D. uczących
uczących
uczących
uczących
C. uczącym
uczącym
uczącym
uczącym
B. uczących
uczących
uczących
uczące
N. uczącymi
uczącymi
uczącymi
uczącymi
Ms. uczących
uczących
uczących
uczących
imiesłów przymiotnikowy bierny: uczony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. uczony
uczony
uczony
uczone
uczona
D. uczonego
uczonego
uczonego
uczonego
uczonej
C. uczonemu
uczonemu
uczonemu
uczonemu
uczonej
B. uczonego
uczonego
uczony
uczone
uczoną
N. uczonym
uczonym
uczonym
uczonym
uczoną
Ms. uczonym
uczonym
uczonym
uczonym
uczonej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. uczeni
uczeni
uczone
uczone
D. uczonych
uczonych
uczonych
uczonych
C. uczonym
uczonym
uczonym
uczonym
B. uczonych
uczonych
uczonych
uczone
N. uczonymi
uczonymi
uczonymi
uczonymi
Ms. uczonych
uczonych
uczonych
uczonych
odpowiednik aspektowy: nauczyć
-
+ uczyć + KOGO/CO + CZEGO+ uczyć + KOGO/CO + BEZOKOLICZNIK+ uczyć + KOGO/CO + że ZDANIE | ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE+ uczyć + KOGO + o CZYM -
psł. *učiti 'sprawiać, że ktoś nabiera przyzwyczajeń, nawyków, umiejętności; wprawiać, przyuczać do czegoś'