ojciec - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

mężczyzna, który spłodził dziecko, a także zwykle je potem wychowuje - w stosunku do tego dziecka

Używane także na określenie mężczyzny, który nie spłodził sam dziecka, ale prawnie uznał za swoje dziecko innych ludzi i wychowuje je jak własne dziecko.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Rodzina

członkowie rodziny

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rodzic
starszy II
staruszek
stary II
tata
tatek
tatka
tatko
tato
tatul
tatula
tatulek
tatulka
tatulko
tatulo
tatunia
tatuniek
tatunio
tatuń
tatuńcia
tatuńcio
tatuńka
tatuńko
tatusiek
tatuś
tatuśka
tatuśko
zgred

Połączenia

młody; przyszły; biologiczny, naturalny, rodzony; nieznany; samotny; dobry, kochający, kochany, ukochany; szczęśliwy; odpowiedzialny; surowy, zły; toksyczny; bezrobotny, niepracujący, zapracowany ojciec
ojciec alkoholik
ojciec chłopca, dziecka, dziewczynki, męża, żony, pana młodego, panny młodej, rodziny, (trojga, czworga, pięciorga, sześciorga, ...) dzieci
ojciec i brat; ojciec i córka; ojciec i dziadek; ojciec i matka; ojciec i mąż; ojciec i stryj; ojciec i syn
dom; rodzina; choroba, śmierć; grób; instynkt, miłość; obowiązki, rola; imieniny, urodziny ojca
Dzień Ojca
kochać; odwiedzać; odnaleźć ojca
zostać; opiekować się ojcem
narzekać na ojca
odziedziczyć po ojcu

Cytaty

	[...] uczeń 6 klasy jednej ze szkół podstawowych poczuł się obrażony tym, że nauczyciel wychowania fizycznego przeprowadził z nim tzw. rozmowę dyscyplinującą. Gdy poskarżył się rodzicom, przedstawiając im własną wersję zdarzenia, w szkole pojawił się oburzony ojciec. źródło: NKJP: Rodzic złamał rękę nauczycielowi, Tygodnik Ciechanowski, 2003-02-06
	Marek spokojnie przyjął wiadomość o jej wakacyjnej przygodzie sprzed niemal dziewięciu lat, która zakończyła się ciążą i maturą zdaną w wieczorówce. Ojciec dziecka zniknął, jednak Mariola nauczyła się żyć ze spojrzeniami ludzi i funduszem alimentacyjnym. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008
	Młodzi ojcowie, tak jak Radek, mają często problemy z wejściem w nową rolę. Bywa, że wyręczani przez matki, teściowe, opiekunki nie nawiązują bliskiego kontaktu z dzieckiem. źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001
	Sztuka konstruowania tych wielkich bań często przekazywana jest z ojca na syna, z mistrza na czeladnika, jak nauki w cechowym systemie średniowiecznej Europy. źródło: NKJP: Kamila Sławińska: Nowy Jork. Przewodnik niepraktyczny, 2008
	[...] mój ojciec, nim zaczął straszyć tarpanem na ulicach Trójmiasta, miał malucha, późno go miał, inni ojcowie rozpierali się w dużych fiatach, polonezach, niektórzy w volkswagenach. źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ojciec	ojcowie	ndepr
M.	ojciec	ojce	depr
D.	ojca	ojców
C.	ojcu	ojcom
B.	ojca	ojców
N.	ojcem	ojcami
Ms.	ojcu	ojcach
W.	ojcze	ojcowie	ndepr
W.	ojcze	ojce	depr

Składnia

	+	ojciec	+	(CZYJ)
	+	ojciec	+	(KOGO)

Pochodzenie

psł. *otьcь

Współczesna polska postać ojciec (zamiast starszej ociec ) jest wtórna, oparta na temacie przypadków zależnych ojc- < oćc-, w których grupa spółgłoskowa ćc rozwinęła się w jc (Bor)

Skróty

o.