-
1.
sprawować władzę nad czymś -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Funkcjonowanie państwa
władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Funkcjonowanie państwa
urzędy i ich funkcjonowanie -
- Stefan Batory, Władysław II władał czymś; dynastia; Turcja władała czymś; Austriacy, Bizantyjczycy, Bułgarzy, Rzymianie władali czymś
- władać krajem, księstwem, miastem, regionem, ziemiami...; Etiopią, Indiami, Macedonią, Polską, Rosją, Szkocją; Śląskiem...
- władać niepodzielnie
-
W Anglii zapisano zasadę nietykalności posła w 1770 r., gdy po pierwszych królach z cudzoziemskiej dynastii hanowerskiej, słabych i dosyć obojętnych na sprawy rządzenia, przejął tron Jerzy III i zapragnął władać osobiście.
źródło: NKJP: Teresa Bogucka: NOWE CZASY, NOWE OBYCZAJE, Gazeta Wyborcza, 1993-02-20
Od 1373 Brandenburgią władają Luksemburgowie [...].
źródło: NKJP: Andegawenowie i Jagiellonowie a polska racja stanu, Internet, 2008-07-01
W XVI wieku tymi terenami władał Jan Krzysztof Tarnowski.
źródło: NKJP: Andrzej Nowak: Pałacyk jak nowy, Echo Dnia, 2007-10-05
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. władam
władamy
2 os. władasz
władacie
3 os. włada
władają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. władałem
+(e)m władał
władałam
+(e)m władała
władałom
+(e)m władało
władaliśmy
+(e)śmy władali
władałyśmy
+(e)śmy władały
2 os. władałeś
+(e)ś władał
władałaś
+(e)ś władała
władałoś
+(e)ś władało
władaliście
+(e)ście władali
władałyście
+(e)ście władały
3 os. władał
władała
władało
władali
władały
bezosobnik: władano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę władał
będę władać
będę władała
będę władać
będę władało
będę władać
będziemy władali
będziemy władać
będziemy władały
będziemy władać
2 os. będziesz władał
będziesz władać
będziesz władała
będziesz władać
będziesz władało
będziesz władać
będziecie władali
będziecie władać
będziecie władały
będziecie władać
3 os. będzie władał
będzie władać
będzie władała
będzie władać
będzie władało
będzie władać
będą władali
będą władać
będą władały
będą władać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. władajmy
2 os. władaj
władajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. władałbym
bym władał
władałabym
bym władała
władałobym
bym władało
władalibyśmy
byśmy władali
władałybyśmy
byśmy władały
2 os. władałbyś
byś władał
władałabyś
byś władała
władałobyś
byś władało
władalibyście
byście władali
władałybyście
byście władały
3 os. władałby
by władał
władałaby
by władała
władałoby
by władało
władaliby
by władali
władałyby
by władały
bezosobnik: władano by
bezokolicznik: władać
imiesłów przysłówkowy współczesny: władając
gerundium: władanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. władanie
władania
D. władania
władań
C. władaniu
władaniom
B. władanie
władania
N. władaniem
władaniami
Ms. władaniu
władaniach
W. władanie
władania
imiesłów przymiotnikowy czynny: władający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. władający
władający
władający
władające
władająca
D. władającego
władającego
władającego
władającego
władającej
C. władającemu
władającemu
władającemu
władającemu
władającej
B. władającego
władającego
władający
władające
władającą
N. władającym
władającym
władającym
władającym
władającą
Ms. władającym
władającym
władającym
władającym
władającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. władający
władający
władające
władające
D. władających
władających
władających
władających
C. władającym
władającym
władającym
władającym
B. władających
władających
władających
władające
N. władającymi
władającymi
władającymi
władającymi
Ms. władających
władających
władających
władających
-
Rz osobowy + władać + CZYM -
st.czes. vládati 'panować, rządzić'
z psł. *volsti, *voldǫ 'panować, władać'
Regularne kontynuanty postaci prasłowiańskiej są poświadczone w XIV-XV w., por. st.pol. włodać 'panować, rządzić', także włodnąć 'sprawować pieczę, troszczyć się'.