wyjaśnić - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

mówiąc lub pisząc, spowodować, że coś staje się bardziej zrozumiałe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

ekspert, informatyk, lekarz, nauczyciel, policjant, psycholog, rzecznik, sędzia, urzędnik wyjaśnił
wyjaśnić czytelnikom, sądowi, słuchaczom, uczniom
wyjaśnić budowę, działanie, ideę czegoś, istotę problemu, nieporozumienie, okoliczności zajścia, przyczynę, sens, sprawę, sytuację, tajemnicę, wątpliwości, zagadkę, znaczenie słowa; wyjaśnić motywy, pobudki, swoją nieobecność, swoje zachowanie
wyjaśnić pouczającym tonem
wyjaśnić u źródła
wyjaśnić w kilku zdaniach, w prosty sposób; w artykule, we wstępie
wyjaśnić z namysłem, z powagą, z przekonaniem; coś z pracodawcą, z władzami, z zarządem
wyjaśnić dokładnie, gładko, grzecznie, krótko, lakonicznie, naukowo, niechętnie, oschle, pokrótce, precyzyjnie, przystępnie, rezolutnie, rzeczowo, skrótowo, spokojnie, sucho, szczerze, usłużnie, wyczerpująco, zwięźle
można, trzeba; chcieć, próbować, starać się wyjaśnić; czuć się w obowiązku, nie być w stanie, nie móc, nie potrafić, próbować, starać się wyjaśnić
wyjaśnić i opisać, wyjaśnić i pokazać, wyjaśnić i rozstrzygnąć, wyjaśnić i skomentować, wyjaśnić i sprostować, wyjaśnić i udowodnić, wyjaśnić i usprawiedliwić; zbadać i wyjaśnić
łatwy, trudny do wyjaśnienia

	W krótkim wystąpieniu dyrektor szkoły wyjaśniła uczniom cel i sens uroczystości, uświadomiła im także obowiązki wynikające z przynależności do braci uczniowskiej. źródło: NKJP: B. Tomczak: Ślubowanie grabowskich pierwszaków, Czas Ostrzeszowski, 2003, nr 200343
	Przyjął za oczywistość, że Mary tak dobrze mówi po polsku. Zresztą sama wyjaśniła, że pochodzi z polskiej rodziny. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Siostra, 1996
	Panie Sułek, może nam pan wyjaśni, o co chodzi w tej całej sprawie. źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978
	Jak ci na imię? Dziewczyna nie odpowiedziała. - To niemowa, panie - wyjaśnił jeden z gapiów. źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005
	W publikacji tej […] znalazłem także opisy wielu innych i równie trudnych do wyjaśnienia zjawisk świetlnych występujących w tym rejonie. źródło: NKJP: Zdzisław Szczepaniak: Dziewczyna z Trogiru i inne opowiadania, 2005

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyjaśniłem +(e)m wyjaśnił	wyjaśniłam +(e)m wyjaśniła	wyjaśniłom +(e)m wyjaśniło	wyjaśniliśmy +(e)śmy wyjaśnili	wyjaśniłyśmy +(e)śmy wyjaśniły
2 os.	wyjaśniłeś +(e)ś wyjaśnił	wyjaśniłaś +(e)ś wyjaśniła	wyjaśniłoś +(e)ś wyjaśniło	wyjaśniliście +(e)ście wyjaśnili	wyjaśniłyście +(e)ście wyjaśniły
3 os.	wyjaśnił	wyjaśniła	wyjaśniło	wyjaśnili	wyjaśniły

bezosobnik: wyjaśniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wyjaśnijmy
2 os.	wyjaśnij	wyjaśnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wyjaśniłbym bym wyjaśnił	wyjaśniłabym bym wyjaśniła	wyjaśniłobym bym wyjaśniło	wyjaśnilibyśmy byśmy wyjaśnili	wyjaśniłybyśmy byśmy wyjaśniły
2 os.	wyjaśniłbyś byś wyjaśnił	wyjaśniłabyś byś wyjaśniła	wyjaśniłobyś byś wyjaśniło	wyjaśnilibyście byście wyjaśnili	wyjaśniłybyście byście wyjaśniły
3 os.	wyjaśniłby by wyjaśnił	wyjaśniłaby by wyjaśniła	wyjaśniłoby by wyjaśniło	wyjaśniliby by wyjaśnili	wyjaśniłyby by wyjaśniły

bezosobnik: wyjaśniono by

bezokolicznik: wyjaśnić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyjaśniwszy

gerundium: wyjaśnienie

rodzaj gramatyczny: dk

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyjaśniony

odpowiednik aspektowy: wyjaśniać

Rz_osobowy	+	wyjaśnić	+	(KOMU) + CO
Rz_osobowy	+	wyjaśnić	+	(KOMU) + że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
Rz_osobowy	+	wyjaśnić	+	(KOMU) + MOWA WPROST

Zob. jasny