pełzać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

przemieszczać się, dotykając podłoża spodnią częścią ciała i wykonując ruchy całym ciałem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Świat zwierząt

budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

Połączenia

wąż pełza
pełzać po dnie, po podłodze, po ścianie
pełzające gady, robactwo

Cytaty

Ściany przesiąkły smrodem łajna, po ziemi pełzało robactwo.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Ostatni smok, 2005

Przejście od pełzania do kroczenia nie wymagało dogłębnej zmiany mechanizmu działania muskulatury, natomiast stykanie się odtąd ciała z podłożem jedynie na wierzchołkach kończyn dało oszczędności energetyczne wynikające z wyeliminowania tarcia.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziem : wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Pięciometrowa anakonda pełzająca po podłodze robi wrażenie na laikach, ale nikomu nie wyrządzi krzywdy, poza królikiem czy kurą.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kupisz: Pokój dla aligatora, Dziennik Łódzki, 2003-11-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pełzam	pełzamy
2 os.	pełzasz	pełzacie
3 os.	pełza	pełzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pełzałem +(e)m pełzał	pełzałam +(e)m pełzała	pełzałom +(e)m pełzało	pełzaliśmy +(e)śmy pełzali	pełzałyśmy +(e)śmy pełzały
2 os.	pełzałeś +(e)ś pełzał	pełzałaś +(e)ś pełzała	pełzałoś +(e)ś pełzało	pełzaliście +(e)ście pełzali	pełzałyście +(e)ście pełzały
3 os.	pełzał	pełzała	pełzało	pełzali	pełzały

bezosobnik: pełzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pełzał będę pełzać	będę pełzała będę pełzać	będę pełzało będę pełzać	będziemy pełzali będziemy pełzać	będziemy pełzały będziemy pełzać
2 os.	będziesz pełzał będziesz pełzać	będziesz pełzała będziesz pełzać	będziesz pełzało będziesz pełzać	będziecie pełzali będziecie pełzać	będziecie pełzały będziecie pełzać
3 os.	będzie pełzał będzie pełzać	będzie pełzała będzie pełzać	będzie pełzało będzie pełzać	będą pełzali będą pełzać	będą pełzały będą pełzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pełzajmy
2 os.	pełzaj	pełzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pełzałbym bym pełzał	pełzałabym bym pełzała	pełzałobym bym pełzało	pełzalibyśmy byśmy pełzali	pełzałybyśmy byśmy pełzały
2 os.	pełzałbyś byś pełzał	pełzałabyś byś pełzała	pełzałobyś byś pełzało	pełzalibyście byście pełzali	pełzałybyście byście pełzały
3 os.	pełzałby by pełzał	pełzałaby by pełzała	pełzałoby by pełzało	pełzaliby by pełzali	pełzałyby by pełzały

bezosobnik: pełzano by

bezokolicznik: pełzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pełzając

gerundium: pełzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pełzanie	pełzania
D.	pełzania	pełzań
C.	pełzaniu	pełzaniom
B.	pełzanie	pełzania
N.	pełzaniem	pełzaniami
Ms.	pełzaniu	pełzaniach
W.	pełzanie	pełzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pełzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pełzający	pełzający	pełzający	pełzające	pełzająca
D.	pełzającego	pełzającego	pełzającego	pełzającego	pełzającej
C.	pełzającemu	pełzającemu	pełzającemu	pełzającemu	pełzającej
B.	pełzającego	pełzającego	pełzający	pełzające	pełzającą
N.	pełzającym	pełzającym	pełzającym	pełzającym	pełzającą
Ms.	pełzającym	pełzającym	pełzającym	pełzającym	pełzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pełzający	pełzający	pełzające	pełzające
D.	pełzających	pełzających	pełzających	pełzających
C.	pełzającym	pełzającym	pełzającym	pełzającym
B.	pełzających	pełzających	pełzających	pełzające
N.	pełzającymi	pełzającymi	pełzającymi	pełzającymi
Ms.	pełzających	pełzających	pełzających	pełzających

Składnia

Rz_żywotny

+

pełzać

+

Pochodzenie

psł. *pľ̥zati 'poruszać się po jakiejś powierzchni na brzuchu, czołgać się'