topnieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

będąc ogrzewanym, przechodzić ze stanu stałego w stan płynny

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

stan skupienia, trwałość materii

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

temperatura i ogień

CZŁOWIEK I PRZYRODA

Pogoda

zjawiska atmosferyczne

	synonimy:	topić się
	antonimy:	marznąć

Połączenia

lód, masło, śnieg, wosk topnieje; lodowce topnieją
topnieć na wiosnę
topnieć pod wpływem ciepła
topnieć w oczach
topnieć powoli, szybko

Cytaty

	Żołnierze obsiedli ogień, nie wadził im śnieg, który topniał szybko od rozchodzącego się ciepła. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	[...] w godzinie najsroższych upałów rzeki wzbierały cudownie, bo topniały lodowce w górach Tadżykistanu. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978
	Dopiero 6 maja zauważono zwłoki wystające z topniejącego czoła lawiny. źródło: NKJP: Michał Jagiełło: Wołanie w górach: wypadki i akcje ratunkowe w Tatrach, 1979
	Tymczasem tata mocno trzyma mnie za rękę i razem wymijamy wielkie, podstępne kałuże, inkrustowane po brzegach topniejącym szronem. źródło: NKJP: Joanna Kulmowa: Topografia myślenia , 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	topnieję	topniejemy
2 os.	topniejesz	topniejecie
3 os.	topnieje	topnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	topniałem +(e)m topniał	topniałam +(e)m topniała	topniałom +(e)m topniało	topnieliśmy +(e)śmy topnieli	topniałyśmy +(e)śmy topniały
2 os.	topniałeś +(e)ś topniał	topniałaś +(e)ś topniała	topniałoś +(e)ś topniało	topnieliście +(e)ście topnieli	topniałyście +(e)ście topniały
3 os.	topniał	topniała	topniało	topnieli	topniały

bezosobnik: topniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę topniał będę topnieć	będę topniała będę topnieć	będę topniało będę topnieć	będziemy topnieli będziemy topnieć	będziemy topniały będziemy topnieć
2 os.	będziesz topniał będziesz topnieć	będziesz topniała będziesz topnieć	będziesz topniało będziesz topnieć	będziecie topnieli będziecie topnieć	będziecie topniały będziecie topnieć
3 os.	będzie topniał będzie topnieć	będzie topniała będzie topnieć	będzie topniało będzie topnieć	będą topnieli będą topnieć	będą topniały będą topnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		topniejmy
2 os.	topniej	topniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	topniałbym bym topniał	topniałabym bym topniała	topniałobym bym topniało	topnielibyśmy byśmy topnieli	topniałybyśmy byśmy topniały
2 os.	topniałbyś byś topniał	topniałabyś byś topniała	topniałobyś byś topniało	topnielibyście byście topnieli	topniałybyście byście topniały
3 os.	topniałby by topniał	topniałaby by topniała	topniałoby by topniało	topnieliby by topnieli	topniałyby by topniały

bezosobnik: topniano by

bezokolicznik: topnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: topniejąc

gerundium: topnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	topnienie	topnienia
D.	topnienia	topnień
C.	topnieniu	topnieniom
B.	topnienie	topnienia
N.	topnieniem	topnieniami
Ms.	topnieniu	topnieniach
W.	topnienie	topnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: topniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	topniejący	topniejący	topniejący	topniejące	topniejąca
D.	topniejącego	topniejącego	topniejącego	topniejącego	topniejącej
C.	topniejącemu	topniejącemu	topniejącemu	topniejącemu	topniejącej
B.	topniejącego	topniejącego	topniejący	topniejące	topniejącą
N.	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącą
Ms.	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	topniejący	topniejący	topniejące	topniejące
D.	topniejących	topniejących	topniejących	topniejących
C.	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącym
B.	topniejących	topniejących	topniejących	topniejące
N.	topniejącymi	topniejącymi	topniejącymi	topniejącymi
Ms.	topniejących	topniejących	topniejących	topniejących

Pochodzenie

Ze względu na budowę można przyjąć związek z dawnym przymiotnikiem topny ‘nadający się przetopienia, łatwo ulegający roztopieniu; roztopiony, stopiony’, pozostającym w bezpośredniej relacji z czasownikiem topić (wosk) - zob.