topnieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

3.

książk. zaczynać ulegać wzruszeniu lub mniej intensywnie odczuwać negatywne emocje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

emocje i uczucia

Połączenia

czyjeś serce topnieje; gniew, złość w kimś topnieje
topnieć pod wpływem czyichś słów, czyjegoś zachowania
topnieć z wdzięczności
topnieć jak wosk

Cytaty

W jej tonie wyczułem nie tylko ciekawość, ale i ciepłe współczucie. [...] Niewiele mi trzeba było, bym zaczął topnieć.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Antek objął Melissę ramieniem, czuł, jak pod wpływem jej ciepła topnieje w nim złość i poczucie krzywdy.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006

W cieple tego spojrzenia topnieją najpierw resztki jej złego nastroju, a potem kolejno wszystkie solenne postanowienia.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	topnieję	topniejemy
2 os.	topniejesz	topniejecie
3 os.	topnieje	topnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	topniałem +(e)m topniał	topniałam +(e)m topniała	topniałom +(e)m topniało	topnieliśmy +(e)śmy topnieli	topniałyśmy +(e)śmy topniały
2 os.	topniałeś +(e)ś topniał	topniałaś +(e)ś topniała	topniałoś +(e)ś topniało	topnieliście +(e)ście topnieli	topniałyście +(e)ście topniały
3 os.	topniał	topniała	topniało	topnieli	topniały

bezosobnik: topniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę topniał będę topnieć	będę topniała będę topnieć	będę topniało będę topnieć	będziemy topnieli będziemy topnieć	będziemy topniały będziemy topnieć
2 os.	będziesz topniał będziesz topnieć	będziesz topniała będziesz topnieć	będziesz topniało będziesz topnieć	będziecie topnieli będziecie topnieć	będziecie topniały będziecie topnieć
3 os.	będzie topniał będzie topnieć	będzie topniała będzie topnieć	będzie topniało będzie topnieć	będą topnieli będą topnieć	będą topniały będą topnieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		topniejmy
2 os.	topniej	topniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	topniałbym bym topniał	topniałabym bym topniała	topniałobym bym topniało	topnielibyśmy byśmy topnieli	topniałybyśmy byśmy topniały
2 os.	topniałbyś byś topniał	topniałabyś byś topniała	topniałobyś byś topniało	topnielibyście byście topnieli	topniałybyście byście topniały
3 os.	topniałby by topniał	topniałaby by topniała	topniałoby by topniało	topnieliby by topnieli	topniałyby by topniały

bezosobnik: topniano by

bezokolicznik: topnieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: topniejąc

gerundium: topnienie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	topnienie	topnienia
D.	topnienia	topnień
C.	topnieniu	topnieniom
B.	topnienie	topnienia
N.	topnieniem	topnieniami
Ms.	topnieniu	topnieniach
W.	topnienie	topnienia

imiesłów przymiotnikowy czynny: topniejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	topniejący	topniejący	topniejący	topniejące	topniejąca
D.	topniejącego	topniejącego	topniejącego	topniejącego	topniejącej
C.	topniejącemu	topniejącemu	topniejącemu	topniejącemu	topniejącej
B.	topniejącego	topniejącego	topniejący	topniejące	topniejącą
N.	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącą
Ms.	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	topniejący	topniejący	topniejące	topniejące
D.	topniejących	topniejących	topniejących	topniejących
C.	topniejącym	topniejącym	topniejącym	topniejącym
B.	topniejących	topniejących	topniejących	topniejące
N.	topniejącymi	topniejącymi	topniejącymi	topniejącymi
Ms.	topniejących	topniejących	topniejących	topniejących

Pochodzenie

Ze względu na budowę można przyjąć związek z dawnym przymiotnikiem topny ‘nadający się przetopienia, łatwo ulegający roztopieniu; roztopiony, stopiony’, pozostającym w bezpośredniej relacji z czasownikiem topić (wosk) - zob.