Jak korzystać ze słownika?

miasto

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1.a teren

  • Definicja

    1.a

    duży teren o gęstej zabudowie z ulicami, domami, firmami, urzędami i sklepami, zwykle z rynkiem, posiadający odrębną administrację, na którym mieszka i pracuje nierolniczo dużo ludzi
  • Noty o użyciu

    Używane w nazwach instytucji związanych z administracją miasta, np.  Urząd Miasta Krakowa ,  Rada Miasta Wrocławia ,  Prezydent Miasta Tarnowa .

  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Przynależność i podział terytorialny

    typy terytoriów, podział administracyjny


    CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Najbliższe środowisko życia człowieka

    miasto

  • Relacje znaczeniowe
    antonimy:  wieś
    hiperonimy:  miejscowość
  • Połączenia
    • duże, małe, niewielkie, ogromne, średnie; iluśmilionowe, iluśtysięczne; dawne, nowe, stare, starożytne, średniowieczne, zabytkowe; bliskie, dalekie, odległe, pobliskie, sąsiednie; amerykańskie, czeskie, europejskie, francuskie, litewskie, niemieckie, polskie, pruskie, rosyjskie, śląskie, włoskie, żydowskie; obce, rodzinne, zagraniczne; główne, prowincjonalne; brudne, śmierdzące, zakorkowane, zanieczyszczone; bezpieczne, bogate, drogie, gościnne, otwarte, przyjazne, spokojne, zamknięte, znane; brzydkie, fascynujące, piękne, szczególne, unikalne, wyjątkowe; akademickie, królewskie, papieskie, portowe, targowe, turystyczne, uzdrowiskowe; oblężone, okupowane, płonące, zbombardowane, zniszczone miasto
    • miasto powiatowe, prezydenckie, satelickie, stołeczne, wojewódzkie; miasta bliźniacze, partnerskie, siostrzane, zaprzyjaźnione
    • miasto Gdańsk, Kraków...; miasto imperium, ogród; miasto gospodarz
    • miasto średniej wielkości; dwóch, trzech, wielu... kultur, hazardu, jazzu, kultury; przyszłości, snów; artystów, ateistów, bogów, duchów, emigrantów, indywidualistów, kobiet, królów, kupców, mężczyzn, studentów, uczonych; miasta aglomeracji katowickiej, śląskiej..., Europy, Galicji, Polski, powiatu, regionu, świata, województwa
    • miasto bez Boga; bez barier; u podnóża gór, wzgórz; z lotu ptaka
    • miasto nad Balatonem..., nad Adriatykiem, nad Bałtykiem..., nad Dunajcem, nad Narwią..., nad jeziorem, nad morzem, nad rzeką; pod Giewontem..., pod Tatrami..., pod Warszawą..., pod Wawelem; pod nazwą Nowa Huta...
    • miasto na południu, na północy, na wschodzie, na zachodzie; na wzgórzach, na wzgórzu; na Helu, na Mazowszu..., na świecie, na terenie Czech, Małopolski, powiatu...; na prawach powiatu, na prawie magdeburskim, na prawie niemieckim; o liczbie mieszkańców (ludności) do (ponad, powyżej) iluś tysięcy, o powierzchni iluś kilometrów (hektarów, metrów); o charakterze przemysłowym, uzdrowiskowym..., o zabudowie drewnianej; o statusie powiatu; w Europie, w kraju, w Polsce, w województwie śląskim...
    • miasto i dzielnica, miasto i gmina, miasto i okolice, miasto i miasteczko, miasto i powiat, miasto i region, miasto i wieś, miasto i województwo; gmina i miasto, powiat i miasto, wieś i miasto
    • architektura, (główna) arteria, bramy, centrum, dzielnica, granice, krajobraz, mapa, mury, obrzeża, obszar, obwodnica, okolice, panorama, pejzaż, peryferie, plac, plan, położenie, przedmieścia, rogatki, teren, topografia, ulice, zabytki; budżet, dochody, finanse, herb, kasa, plan zagospodarowania, urząd, ustrój, status; architekt, burmistrz, gospodarz, prezydent, rada, radny, samorząd, sekretarz, skarbnik, władze, włodarz, wiceburmistrz, wiceprezydent, zarząd; ludność, mieszkaniec, mieszkanka, obywatel, społeczność; atmosfera, dzieje, historia, lokacja, promocja, rozwój, wizerunek miasta
    • fascynacja; zarządzanie miastem
    • korzyści, program (osłonowy, rozwoju...), szansa, wsparcie, zagrożenie, zasługi dla miasta; dojazd, droga (dojazdowa), podróż, powrót, przyjazd, wjazd, wyprawa, zjazd do miasta; (symboliczne) klucze do miasta; odległość, na południe, na północ, na wschód, na zachód od miasta; kandydat, ludzie, studenci, uczniowie spoza miasta; gminy, górskie łańcuchy, lasy, obwodnica, teren, wzgórza wokół miasta; droga wylotowa, wyjazd, wylot z miasta; dzieci, goście, kobiety, koledzy, ludzie, młodzież, osoby, samorządowcy, społeczność z miasta
    • atak, najazd, szturm na miasto; widok na miasto; bitwa, walka o miasto; wycieczka, wyjazd poza miasto; jazda, pochód, przejazd, ruch (tranzytowy), tranzyt, trasa (przelotowa) przez miasto; spacer, wycieczka, wyjazd, wyprawa za miasto
    • dysproporcje, różnice między miastem a wsią, terenami wiejskimi...; połączenia między miastami; dym, niebo, noc, powietrze, wzgórze nad miastem; kontrola, władza nad miastem; bitwa pod miastem; dom, działka pod miastem; różnice pomiędzy miastem a wsią, terenami wiejskimi...; dom, droga, jazda, praca, wakacje, weekend, wypoczynek, życie poza miastem; komunikacja z miastem; dom, działka, weekend za miastem
    • centrum (punkt) informacji, wiedza o mieście; ustawa o miastach; jazda, spacer, wędrówka, wycieczka po mieście; basen, biblioteka, budynek, dom, drogi, działka, fabryka, hotel, kamienica, klub, komisariat, muzeum, nocleg, osiedle, placówka, przedsiębiorstwo, siedziba, sklep, szkoła, teatr, teren, ulice, urząd, willa w mieście; atmosfera, bezpieczeństwo, bezrobocie, czystość, handel, inwestycje, kanalizacja, korki, obyczaje, ruch, rządy, władza w mieście; ferie, lato, wakacje, wizyta, zima, życie w mieście; ludność, ludzie, młodzież, społeczeństwo w mieście
    • zmęczony, znudzony, znużony miastem
    • charakterystyczny, typowy, właściwy; dobry, istotny, niezbędny, ważny dla miasta; przybyły do miasta; daleki, oddalony, odległy od miasta; przybyły z miasta
    • słynny na całe miasto; odpowiedzialny za miasto
    • zamieszkały w mieście; drugi, jedyny, najdłuższy, najdroższy, najlepszy, najstarszy, największy, najwyższy, ostatni, pierwszy w mieście; niezbędny, popularny, potrzebny, znany w mieście
    • miasto leży gdzieś; liczy iluś mieszkańców (ileś ludności), obchodzi iluślecie, powstało kiedyś; rozwija się, śmierdzi, tętni życiem, upada; legło w gruzach; miasta opustoszały, poumierały
    • bronić; nie znać miasta
    • błogosławić, ciążyć, grozić, zagrażać; nadać prawa miejskie, nadać przywilej, nadać status powiatu miastu
    • budować, dekorować, oczyścić, odbudować, odgruzować, odnowić, patrolować, promować, sprzątać, założyć, zbudować; lasy, pola, wzgórza... otaczające; odwiedzić/odwiedzać, omijać, opuszczać, znać, zwiedzić/zwiedzać; oswobodzić, wyzwolić, ocalić; bombardować, niszczyć, otoczyć, zająć, zbombardować miasto
    • być, nazwać; kierować, rządzić, zarządzać miastem
    • należeć; dochodzić, dojechać/dojeżdżać, jechać, jeździć, odjeżdżać, pojechać, powrócić/powracać, pójść/iść, przybyć/przybywać, przyjechać/przyjeżdżać, przyjść, przywieźć kogoś/coś, ruszyć, ściągnąć kogoś, wejść, wjechać/wjeżdżać, wkroczyć, wrócić/wracać, zjeżdżać do miasta
    • być, pochodzić; iść, przepędzić kogoś, przeprowadzić się dokądś, uciec/uciekać, wychodzić, wyjechać/wyjeżdżać, wypędzić kogoś, wyprowadzić się, wygnać kogoś, wywieźć kogoś z miasta
    • włączony; brama, droga, ulica... prowadząca do miasta; położony blisko, daleko, z dala... od miasta
    • iść, ruszyć, zmierzać ku miastu
    • podejść pod miasto; biec, iść, jechać, maszerować przez miasto
    • jechać, pojechać za miasto
    • rzeka, Nysa... płynąca przez miasto
    • kursować między miastami; krążyć, latać, przejść, przelecieć nad miastem
    • leżeć, mieszkać, żyć poza miastem; leżeć, mieszkać, tęsknić za miastem
    • dominujący, górujący, królujący nad miastem
    • sąsiadujący z miastem
    • biegać, chodzić, jeździć, krążyć, poruszać się, spacerować po mieście
    • mieszkać, wychować się, żyć; funkcjonować, rządzić w mieście
    • działający, organizowany, zlokalizowany, znany w mieście
    • miasto nocą; miasto położone gdzieś
  • Cytaty

    Podczas słynnej rzezi gdańskiej nie mogło zginąć 10 000 mieszczan, jak podaje autor, gdyż miasto liczyło wtedy tylko 4 000 ludności.

    źródło: Korpus IPI PAN: Piotr Biliński: Feliks Koneczny (1862-1949). Życie i działalność, 2001

    Gruzini wojowali każdy na własną rękę [...]. Kitowani, w mundurze, ale z gołą głową, namawiał żołnierzy, żeby zostali bronić miasta.

    źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

    To nie tylko sama Brasilia, ale także jej osiem miast satelickich, cały stołeczny obszar – podkreśla człowiek burmistrza.

    źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Piekło w kolorach, 1997

    Proszę pana, ale pan doskonale wie o tym, że od dwudziestu kilku lat, od 1985 r., jest specjalny fundusz przeznaczony na zabytki miasta Krakowa.

    źródło: Korpus IPI PAN: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 16.12.2003

    Niech żyje miasto Krosno! Boże błogosław miastu i jego mieszkańcom [...].

    źródło: NKJP: Z wdzięcznością i wzruszeniem , Dziennik Polski, 2002-09-21
  • Odmiana

    część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: n2

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. miasto
    		 miasta
    D. miasta
    		 miast
    C. miastu
    		 miastom
    B. miasto
    		 miasta
    N. miastem
    		 miastami
    Ms. mieście
    		 miastach
    W. miasto
    		 miasta
  • Pochodzenie

    psł. *město 'miejsce; miejsce pobytu'

    Polski rozwój znaczeniowy 'miejsce' > 'miejscowość, miasto' być może pod wpływem czeskim (Bor)

  • Skróty

    m.