rozkazywać

rozkazować

  • o kimś mającym władzę: polecać coś zrobić
  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Funkcjonowanie państwa

    władza państwowa


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Wojsko i wojna

    czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną


    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Relacje międzyludzkie

    określenia relacji międzyludzkich

    • rozkazywać czeladzi, żołnierzom
    • lubić, mieć prawo, móc rozkazywać
    • rozkazywać i rządzić
  • Domagał się konia, rozkazywał wracać na wyspę, powoływał na cesarskie rozkazy, co w danej sytuacji musiałem uznać za bredzenie szaleńca.

    źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001

    W to miejsce pan nasz wprowadza katów państwowych, wyznacza specjalne punkty straceń i rozkazuje, aby dokonywano egzekucji bronią palną.

    źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Cesarz, 2005

    - Ognia! - rozkazuje dowódca i w sekundowych odstępach z rur wyrzutni wysuwają się torpedy.

    źródło: NKJP: Marcin Jamkowski: Duchy z głębin Bałtyku, 2010

    Przestań mi nareszcie rozkazywać, ty pętaku! Jestem zmęczony!

    źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1964

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. rozkazuję
    rozkazujemy
    2 os. rozkazujesz
    rozkazujecie
    3 os. rozkazuje
    rozkazują

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. rozkazywałem
    +(e)m rozkazywał
    rozkazywałam
    +(e)m rozkazywała
    rozkazywałom
    +(e)m rozkazywało
    rozkazywaliśmy
    +(e)śmy rozkazywali
    rozkazywałyśmy
    +(e)śmy rozkazywały
    2 os. rozkazywałeś
    +(e)ś rozkazywał
    rozkazywałaś
    +(e)ś rozkazywała
    rozkazywałoś
    +(e)ś rozkazywało
    rozkazywaliście
    +(e)ście rozkazywali
    rozkazywałyście
    +(e)ście rozkazywały
    3 os. rozkazywał
    rozkazywała
    rozkazywało
    rozkazywali
    rozkazywały

    bezosobnik: rozkazywano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę rozkazywał
    będę rozkazywać
    będę rozkazywała
    będę rozkazywać
    będę rozkazywało
    będę rozkazywać
    będziemy rozkazywali
    będziemy rozkazywać
    będziemy rozkazywały
    będziemy rozkazywać
    2 os. będziesz rozkazywał
    będziesz rozkazywać
    będziesz rozkazywała
    będziesz rozkazywać
    będziesz rozkazywało
    będziesz rozkazywać
    będziecie rozkazywali
    będziecie rozkazywać
    będziecie rozkazywały
    będziecie rozkazywać
    3 os. będzie rozkazywał
    będzie rozkazywać
    będzie rozkazywała
    będzie rozkazywać
    będzie rozkazywało
    będzie rozkazywać
    będą rozkazywali
    będą rozkazywać
    będą rozkazywały
    będą rozkazywać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. rozkazujmy
    2 os. rozkazuj
    rozkazujcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. rozkazywałbym
    bym rozkazywał
    rozkazywałabym
    bym rozkazywała
    rozkazywałobym
    bym rozkazywało
    rozkazywalibyśmy
    byśmy rozkazywali
    rozkazywałybyśmy
    byśmy rozkazywały
    2 os. rozkazywałbyś
    byś rozkazywał
    rozkazywałabyś
    byś rozkazywała
    rozkazywałobyś
    byś rozkazywało
    rozkazywalibyście
    byście rozkazywali
    rozkazywałybyście
    byście rozkazywały
    3 os. rozkazywałby
    by rozkazywał
    rozkazywałaby
    by rozkazywała
    rozkazywałoby
    by rozkazywało
    rozkazywaliby
    by rozkazywali
    rozkazywałyby
    by rozkazywały

    bezosobnik: rozkazywano by

    bezokolicznik: rozkazywać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: rozkazując

    gerundium: rozkazywanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: rozkazujący

    odpowiednik aspektowy: rozkazać

  • Rzosobowy + rozkazywać +
    (KOMU) + BEZOKOLICZNIK
    Rzosobowy + rozkazywać +
    (KOMU) + żeby ZDANIE
    Rzosobowy + rozkazywać +
    (KOMU) + MOWA WPROST
  • Zob.  kazać 

CHRONOLOGIZACJA:
2 połowa XV w., SStp
Data ostatniej modyfikacji: 01.05.2018