wiedzieć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

móc powiedzieć coś zgodnie z prawdą o tym, czego dotyczy dalsza część zdania

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

wiedzieć cokolwiek, coś, wszystko; różne rzeczy
wiedzieć o bankructwie, o eksperymencie, o czyimś losie, o napadzie, o planowanej ucieczce, o początkach świata, o przyczynach wypadku, o romansie, o spisku, o świecie, o wielu sprawach, o wszystkim, o zajściu, o zarzutach
wiedzieć od policji, od naocznego świadka, od znajomych; od pewnego czasu, od samego początku
wiedzieć z akt sprawy, z dawnych przekazów, z dokumentów, z gazet, z lektur, z policyjnych komunikatów, z radia, z raportu, z relacji świadków, z telewizji, ze słyszenia, z własnego doświadczenia, z zapisów, z jakichś źródeł
wiedzieć dużo, mało, niedokładnie, z grubsza
chcieć wiedzieć

	O tym, co się wydarzyło, wiem od koleżanki. źródło: NKJP: (KJ-MST): Cud, że chłopiec przeżył, Gazeta Krakowska, 2006-04-21
	Rektor wiedział, że może liczyć na bezwzględną lojalność. źródło: NKJP: Mariusz Czubaj: 21:37, 2010
	Tłuściutka kobietka energicznie podeszła do naszego stolika. - Państwo podobno żądali książki skarg i wniosków. Czy mogę wiedzieć, z jakiego powodu? źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007
	[...] nikt nie wiedział, gdzie i jak zarabia te pieniądze... źródło: NKJP: Marek Idczak: Słony wiatr, 2007
	Każda depresja mija, to pan wie z własnego doświadczenia, i tak będzie tym razem. źródło: NKJP: Marek Jarosz: Déjà vu i inne opowiadania, 2003

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wiedziałem +(e)m wiedział	wiedziałam +(e)m wiedziała	wiedziałom +(e)m wiedziało	wiedzieliśmy +(e)śmy wiedzieli	wiedziałyśmy +(e)śmy wiedziały
2 os.	wiedziałeś +(e)ś wiedział	wiedziałaś +(e)ś wiedziała	wiedziałoś +(e)ś wiedziało	wiedzieliście +(e)ście wiedzieli	wiedziałyście +(e)ście wiedziały
3 os.	wiedział	wiedziała	wiedziało	wiedzieli	wiedziały

bezosobnik: wiedziano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wiedział będę wiedzieć	będę wiedziała będę wiedzieć	będę wiedziało będę wiedzieć	będziemy wiedzieli będziemy wiedzieć	będziemy wiedziały będziemy wiedzieć
2 os.	będziesz wiedział będziesz wiedzieć	będziesz wiedziała będziesz wiedzieć	będziesz wiedziało będziesz wiedzieć	będziecie wiedzieli będziecie wiedzieć	będziecie wiedziały będziecie wiedzieć
3 os.	będzie wiedział będzie wiedzieć	będzie wiedziała będzie wiedzieć	będzie wiedziało będzie wiedzieć	będą wiedzieli będą wiedzieć	będą wiedziały będą wiedzieć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wiedzmy
2 os.	wiedz	wiedzcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wiedziałbym bym wiedział	wiedziałabym bym wiedziała	wiedziałobym bym wiedziało	wiedzielibyśmy byśmy wiedzieli	wiedziałybyśmy byśmy wiedziały
2 os.	wiedziałbyś byś wiedział	wiedziałabyś byś wiedziała	wiedziałobyś byś wiedziało	wiedzielibyście byście wiedzieli	wiedziałybyście byście wiedziały
3 os.	wiedziałby by wiedział	wiedziałaby by wiedziała	wiedziałoby by wiedziało	wiedzieliby by wiedzieli	wiedziałyby by wiedziały

bezosobnik: wiedziano by

bezokolicznik: wiedzieć

imiesłów przysłówkowy współczesny: wiedząc

gerundium: wiedzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: wiedzący

imiesłów przymiotnikowy bierny: wiedziany

Inne uwagi

Imiesłów bierny rzadko używany

Rz_osobowy	+	wiedzieć	+	CO + (SKĄD)
Rz_osobowy	+	wiedzieć	+	o CZYM + (SKĄD)
Rz_osobowy	+	wiedzieć	+	(SKĄD) + że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

psł. *věděti, *vědě / věmь (vědmь) 'wiedzieć' < 'zobaczywszy poznać, zaznajomić się'