-
1.
iść lub jechać dokądś szybko z powodu niedostatku czasu -
- rzadziej śpieszyć się
-
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości materii
ruch i spoczynek
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości czasu
upływ czasu -
- spieszyć się do domu, do pracy, do szkoły, do biura;
- spieszyć się na autobus, na pociąg; na lekcje, na spotkanie
-
Piątek, szesnasta, ludzie kończą pracę i spieszą się do domów albo od razu do kina, do teatru, na imprezy.
źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Nie ma takiego miasta, 2010
Ewa uśmiecha się. Pamięta. Ale obejrzy później. Teraz musi już iść, spieszy się na zbiórkę. I znika.
źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Lustra, 1999
Na szczęście dość powszechnym krakowskim zwyczajem jest niedzielny poobiedni spacer. Wtedy to tłumy niespieszących się, pogodnych mieszczan przemierzają szacowne metry Floriańskiej, Rynku, Grodzkiej i okolic.
źródło: NKJP: Głos Ojca Pio , 2005-08
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. spieszę się
spieszymy się
2 os. spieszysz się
spieszycie się
3 os. spieszy się
spieszą się
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. spieszyłem się
+(e)m się spieszył
spieszyłam się
+(e)m się spieszyła
spieszyłom się
+(e)m się spieszyło
spieszyliśmy się
+(e)śmy się spieszyli
spieszyłyśmy się
+(e)śmy się spieszyły
2 os. spieszyłeś się
+(e)ś się spieszył
spieszyłaś się
+(e)ś się spieszyła
spieszyłoś się
+(e)ś się spieszyło
spieszyliście się
+(e)ście się spieszyli
spieszyłyście się
+(e)ście się spieszyły
3 os. spieszył się
spieszyła się
spieszyło się
spieszyli się
spieszyły się
bezosobnik: spieszono się
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę się spieszył
będę się spieszyć
będę się spieszyła
będę się spieszyć
będę się spieszyło
będę się spieszyć
będziemy się spieszyli
będziemy się spieszyć
będziemy się spieszyły
będziemy się spieszyć
2 os. będziesz się spieszył
będziesz się spieszyć
będziesz się spieszyła
będziesz się spieszyć
będziesz się spieszyło
będziesz się spieszyć
będziecie się spieszyli
będziecie się spieszyć
będziecie się spieszyły
będziecie się spieszyć
3 os. będzie się spieszył
będzie się spieszyć
będzie się spieszyła
będzie się spieszyć
będzie się spieszyło
będzie się spieszyć
będą się spieszyli
będą się spieszyć
będą się spieszyły
będą się spieszyć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. spieszmy się
2 os. spiesz się
spieszcie się
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. spieszyłbym się
bym się spieszył
spieszyłabym się
bym się spieszyła
spieszyłobym się
bym się spieszyło
spieszylibyśmy się
byśmy się spieszyli
spieszyłybyśmy się
byśmy się spieszyły
2 os. spieszyłbyś się
byś się spieszył
spieszyłabyś się
byś się spieszyła
spieszyłobyś się
byś się spieszyło
spieszylibyście się
byście się spieszyli
spieszyłybyście się
byście się spieszyły
3 os. spieszyłby się
by się spieszył
spieszyłaby się
by się spieszyła
spieszyłoby się
by się spieszyło
spieszyliby się
by się spieszyli
spieszyłyby się
by się spieszyły
bezosobnik: spieszono by się
bezokolicznik: spieszyć się
imiesłów przysłówkowy współczesny: spiesząc się
gerundium: spieszenie się
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. spieszenie się
spieszenia się
D. spieszenia się
spieszeń się
C. spieszeniu się
spieszeniom się
B. spieszenie się
spieszenia się
N. spieszeniem się
spieszeniami się
Ms. spieszeniu się
spieszeniach się
W. spieszenie się
spieszenia się
imiesłów przymiotnikowy czynny: spieszący się
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. spieszący się
spieszący się
spieszący się
spieszące się
spiesząca się
D. spieszącego się
spieszącego się
spieszącego się
spieszącego się
spieszącej się
C. spieszącemu się
spieszącemu się
spieszącemu się
spieszącemu się
spieszącej się
B. spieszącego się
spieszącego się
spieszący się
spieszące się
spieszącą się
N. spieszącym się
spieszącym się
spieszącym się
spieszącym się
spieszącą się
Ms. spieszącym się
spieszącym się
spieszącym się
spieszącym się
spieszącej się
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. spieszący się
spieszący się
spieszące się
spieszące się
D. spieszących się
spieszących się
spieszących się
spieszących się
C. spieszącym się
spieszącym się
spieszącym się
spieszącym się
B. spieszących się
spieszących się
spieszących się
spieszące się
N. spieszącymi się
spieszącymi się
spieszącymi się
spieszącymi się
Ms. spieszących się
spieszących się
spieszących się
spieszących się
-
+ spieszyć się + DOKĄD + na CO -
psł. *spěšiti (sę) 'dążyć do czegoś'
Czasownik pochodzący od psł. rzeczownika *spěchъ ‘pośpiech’ (stąd: st.pol. i pol. (dawne ) śpiech ‘czynności, działanie’, ‘pośpiech’), który z kolei wywodzi się od psł. czasownika *spěti ‘udawać się’ > ‘rozwijać się, podążać’ > ‘śpieszyć się’ (poświadczony w dawnej polszczyźnie: śpiać, śpieję ‘podążać, pośpieszać; mieć czas, być wolnym’).
Por. pośpiech
-
+ spieszyć się + DOKĄD + na CO