-
1.
pot. jeść w sposób niezgodny z zasadami dobrego wychowania, dużo i niechlujnie -
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Jedzenie i jego przygotowanie
czynności związane z jedzeniem
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie -
- człowiek żre
- żreć jak świnia
- żreć i palić, żreć i pić
-
Nie wdaję się w rozmowy na delikatne tematy z osobnikami, którzy sami żrą i piją, a przyjaciołom każą stać - powiedział trubadur, po czym, nie czekając, usiadł.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992
Na przemian miałam napady agresji i depresji, żarłam i rzygałam - wspomina.- Później uświadomiłam sobie, że to był rodzaj samozagłady.
źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Mia, siostra Any, Polityka, nr 2574, 2006-10-07
Inżynier żarł łapczywie, nie jak piesio z kanapy, tylko jak uliczny wygłodniały kundel (...)
źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. żrę
żremy
2 os. żresz
żrecie
3 os. żre
żrą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. żarłem
+(e)m żarł
żarłam
+(e)m żarła
żarłom
+(e)m żarło
żarliśmy
+(e)śmy żarli
żarłyśmy
+(e)śmy żarły
2 os. żarłeś
+(e)ś żarł
żarłaś
+(e)ś żarła
żarłoś
+(e)ś żarło
żarliście
+(e)ście żarli
żarłyście
+(e)ście żarły
3 os. żarł
żarła
żarło
żarli
żarły
bezosobnik: żarto
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę żarł
będę żreć
będę żarła
będę żreć
będę żarło
będę żreć
będziemy żarli
będziemy żreć
będziemy żarły
będziemy żreć
2 os. będziesz żarł
będziesz żreć
będziesz żarła
będziesz żreć
będziesz żarło
będziesz żreć
będziecie żarli
będziecie żreć
będziecie żarły
będziecie żreć
3 os. będzie żarł
będzie żreć
będzie żarła
będzie żreć
będzie żarło
będzie żreć
będą żarli
będą żreć
będą żarły
będą żreć
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. żryjmy
2 os. żryj
żryjcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. żarłbym
bym żarł
żarłabym
bym żarła
żarłobym
bym żarło
żarlibyśmy
byśmy żarli
żarłybyśmy
byśmy żarły
2 os. żarłbyś
byś żarł
żarłabyś
byś żarła
żarłobyś
byś żarło
żarlibyście
byście żarli
żarłybyście
byście żarły
3 os. żarłby
by żarł
żarłaby
by żarła
żarłoby
by żarło
żarliby
by żarli
żarłyby
by żarły
bezosobnik: żarto by
bezokolicznik: żreć
imiesłów przysłówkowy współczesny: żrąc
gerundium: żarcie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. żarcie
żarcia
D. żarcia
żarć
C. żarciu
żarciom
B. żarcie
żarcia
N. żarciem
żarciami
Ms. żarciu
żarciach
W. żarcie
żarcia
imiesłów przymiotnikowy czynny: żrący
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. żrący
żrący
żrący
żrące
żrąca
D. żrącego
żrącego
żrącego
żrącego
żrącej
C. żrącemu
żrącemu
żrącemu
żrącemu
żrącej
B. żrącego
żrącego
żrący
żrące
żrącą
N. żrącym
żrącym
żrącym
żrącym
żrącą
Ms. żrącym
żrącym
żrącym
żrącym
żrącej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. żrący
żrący
żrące
żrące
D. żrących
żrących
żrących
żrących
C. żrącym
żrącym
żrącym
żrącym
B. żrących
żrących
żrących
żrące
N. żrącymi
żrącymi
żrącymi
żrącymi
Ms. żrących
żrących
żrących
żrących
imiesłów przymiotnikowy bierny: żarty
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. żarty
żarty
żarty
żarte
żarta
D. żartego
żartego
żartego
żartego
żartej
C. żartemu
żartemu
żartemu
żartemu
żartej
B. żartego
żartego
żarty
żarte
żartą
N. żartym
żartym
żartym
żartym
żartą
Ms. żartym
żartym
żartym
żartym
żartej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. żarci
żarci
żarte
żarte
D. żartych
żartych
żartych
żartych
C. żartym
żartym
żartym
żartym
B. żartych
żartych
żartych
żarte
N. żartymi
żartymi
żartymi
żartymi
Ms. żartych
żartych
żartych
żartych
odpowiednik aspektowy: zeżreć
-
Rzosobowy + żreć + (CO) -
psł. *žerti, *žьrǫ : *žerǫ 'jeść (głównie o zwierzętach)'
Obecna postać bezokolicznika jest wtórna, powstała przez analogię do form osobowych typu żrę, żresz. Postacią oczekiwaną (zgodną z zasadami rozwoju fonetycznego) byłaby żrzeć.