paraliż postępowy

Wśród pensjonariuszy zamkniętych zakładów dla obłąkanych poczesne miejsce zajmowali chorzy na paraliż postępowy. Pisał o nich Boy: „Bo paraliż postępowy / Najzacniejsze trafia głowy”. Mianem tym określano kiłę mózgu. Manifestowała się objawami psychopatologicznymi, a później otępieniem i porażeniem.

źródło: NKJP: Andrzej Szczeklik: Kore: o chorych, chorobach i poszukiwaniu duszy medycyny, 2007

Jest podobno rzeczą dowiedzioną, że początkowo syfilis pobudza organizm, wyzwala z niego pewne ukryte siły, że w wielu wypadkach bywał on jakby drożdżami geniuszu - no ale kończy się nieodmiennie paraliżem postępowym.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1957

Maupassant nie da się zdyskwalifikować na podstawie dostrzegalnych w jego dziełach przejawów paraliżu postępowego. [...] ani talenty, ani formy literackie nie rodzą się z cukrzycy i paraliżu.

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Klimat życia i klimat literatury: 1948-1967, 2001

[...] wymyślił sposób na łagodzenie objawów późnej kiły. Ta trudno wówczas uleczalna choroba weneryczna w zaawansowanych stadiach atakuje narządy, w tym mózg, prowadząc do zmian w psychice, paraliżu postępowego i wiądu rdzenia.

źródło: NKJP: red: Po pierwsze - nie szkodzić?, Gazeta Wrocławska, 2001-05-26