rzygać - Wielki słownik języka polskiego PAN

2.

pot. wyrzucać coś z wnętrza w sposób gwałtowny

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

ruch i spoczynek

Ostatnia erupcja Etny wygasła zaledwie tydzień temu. Wulkan rzygał gazami, skałami i lawą przez kilkanaście dni.

źródło: NKJP: Andrzej Makowiecki: Życie i interesy w sąsiedztwie strumieni lawy..., Express Ilustrowany, 2002-11-09

Zachwiała się w nas ufność i spokój codziennego dnia, jesteśmy sami wpośród wód i tylko blaszana rynna wściekle rzyga wodą deszczową, jak gargulec katedry Notre-Dame, i znów zatnie deszczem po ścianach domu, i wiatr przygnie drzewka wiśniowe w ogrodzie.

źródło: NKJP: Zygmunt Haupt: Baskijski diabel: opowiadania i reportaże, 2007

– Kiedy zaś wracałam spod Częstochowy, wywaliło śrubę spod tłumika. Zaczęło dymić i rzygać olejem.

źródło: NKJP: Iza Salamon: Z silnikiem między nogami, Trybuna Śląska, 2001-12-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rzygam	rzygamy
2 os.	rzygasz	rzygacie
3 os.	rzyga	rzygają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzygałem +(e)m rzygał	rzygałam +(e)m rzygała	rzygałom +(e)m rzygało	rzygaliśmy +(e)śmy rzygali	rzygałyśmy +(e)śmy rzygały
2 os.	rzygałeś +(e)ś rzygał	rzygałaś +(e)ś rzygała	rzygałoś +(e)ś rzygało	rzygaliście +(e)ście rzygali	rzygałyście +(e)ście rzygały
3 os.	rzygał	rzygała	rzygało	rzygali	rzygały

bezosobnik: rzygano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rzygał będę rzygać	będę rzygała będę rzygać	będę rzygało będę rzygać	będziemy rzygali będziemy rzygać	będziemy rzygały będziemy rzygać
2 os.	będziesz rzygał będziesz rzygać	będziesz rzygała będziesz rzygać	będziesz rzygało będziesz rzygać	będziecie rzygali będziecie rzygać	będziecie rzygały będziecie rzygać
3 os.	będzie rzygał będzie rzygać	będzie rzygała będzie rzygać	będzie rzygało będzie rzygać	będą rzygali będą rzygać	będą rzygały będą rzygać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rzygajmy
2 os.	rzygaj	rzygajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rzygałbym bym rzygał	rzygałabym bym rzygała	rzygałobym bym rzygało	rzygalibyśmy byśmy rzygali	rzygałybyśmy byśmy rzygały
2 os.	rzygałbyś byś rzygał	rzygałabyś byś rzygała	rzygałobyś byś rzygało	rzygalibyście byście rzygali	rzygałybyście byście rzygały
3 os.	rzygałby by rzygał	rzygałaby by rzygała	rzygałoby by rzygało	rzygaliby by rzygali	rzygałyby by rzygały

bezosobnik: rzygano by

bezokolicznik: rzygać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rzygając

gerundium: rzyganie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rzyganie	rzygania
D.	rzygania	rzygań
C.	rzyganiu	rzyganiom
B.	rzyganie	rzygania
N.	rzyganiem	rzyganiami
Ms.	rzyganiu	rzyganiach
W.	rzyganie	rzygania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rzygający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rzygający	rzygający	rzygający	rzygające	rzygająca
D.	rzygającego	rzygającego	rzygającego	rzygającego	rzygającej
C.	rzygającemu	rzygającemu	rzygającemu	rzygającemu	rzygającej
B.	rzygającego	rzygającego	rzygający	rzygające	rzygającą
N.	rzygającym	rzygającym	rzygającym	rzygającym	rzygającą
Ms.	rzygającym	rzygającym	rzygającym	rzygającym	rzygającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rzygający	rzygający	rzygające	rzygające
D.	rzygających	rzygających	rzygających	rzygających
C.	rzygającym	rzygającym	rzygającym	rzygającym
B.	rzygających	rzygających	rzygających	rzygające
N.	rzygającymi	rzygającymi	rzygającymi	rzygającymi
Ms.	rzygających	rzygających	rzygających	rzygających

odpowiednik aspektowy: rzygnąć

Składnia

+

rzygać

+

CZYM

Pochodzenie

psł. *rygati 'głośno wypuszczać przez gardło gazy z żołądka'

Niejasne przejście *ry- > *ri- w niektórych językach słow. (poza polszczyzną także w języku czeskim i staro-cerkiewno-słowiańskim) wobec ros. rygátь