tłumaczyć - Wielki słownik języka polskiego PAN

3.

podawać powody czegoś

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

tłumaczyć cel wizyty, cięcia budżetowe, decyzję, czyjeś dziwactwo, klęskę, odpowiedź odmowną, pomyłkę, potrzebę czegoś, spóźnienie, swoje stanowisko, swoje niepowodzenia, swoje zdenerwowanie, swój wybór, wypadek, zwłokę
tłumaczyć coś chorobą, niecodzienną sytuacją, pośpiechem, zmęczeniem, względami bezpieczeństwa

	[...] komendant Banasiuk poprosił [...] o tymczasowe wypożyczenie jednego z kutrów jako pływającego mieszkania. Komendant tłumaczył swą osobliwą prośbę brakiem wolnych kwater dla dwóch policjantów. źródło: NKJP: Marek Krajewski, Mariusz Czubaj: Róże cmentarne, 2009
	Wszystkie jej miłości kończyły się w taki sam sposób. Tak odchodzili ci, których kochała. Delikatniejsi starali się tłumaczyć swoje odejście sprawami niezależnymi od nich. Żony, dorastające dzieci, kariera, Kościół. źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993
	Brak efektów tłumaczono na różne sposoby. Początkowo uwagę skupiono na rzekomo błędnej taktyce oddziałów szturmowych. źródło: NKJP: Łukasz Politański: Walki na Westerplatte 1-7.09.1939, 2009
	Ojciec przez wiele lat nie pozwalał na żadne zwierzęta w domu, tłumacząc, że nie będzie miał kto się nimi zajmować. Wyjątek zrobił dopiero dla rybek akwariowych. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008
	Przy sąsiednim stoliku poirytowana czterdziestolatka tłumaczyła przez telefon, dlaczego nie zdąży z projektami. źródło: NKJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tłumaczyłem +(e)m tłumaczył	tłumaczyłam +(e)m tłumaczyła	tłumaczyłom +(e)m tłumaczyło	tłumaczyliśmy +(e)śmy tłumaczyli	tłumaczyłyśmy +(e)śmy tłumaczyły
2 os.	tłumaczyłeś +(e)ś tłumaczył	tłumaczyłaś +(e)ś tłumaczyła	tłumaczyłoś +(e)ś tłumaczyło	tłumaczyliście +(e)ście tłumaczyli	tłumaczyłyście +(e)ście tłumaczyły
3 os.	tłumaczył	tłumaczyła	tłumaczyło	tłumaczyli	tłumaczyły

bezosobnik: tłumaczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę tłumaczył będę tłumaczyć	będę tłumaczyła będę tłumaczyć	będę tłumaczyło będę tłumaczyć	będziemy tłumaczyli będziemy tłumaczyć	będziemy tłumaczyły będziemy tłumaczyć
2 os.	będziesz tłumaczył będziesz tłumaczyć	będziesz tłumaczyła będziesz tłumaczyć	będziesz tłumaczyło będziesz tłumaczyć	będziecie tłumaczyli będziecie tłumaczyć	będziecie tłumaczyły będziecie tłumaczyć
3 os.	będzie tłumaczył będzie tłumaczyć	będzie tłumaczyła będzie tłumaczyć	będzie tłumaczyło będzie tłumaczyć	będą tłumaczyli będą tłumaczyć	będą tłumaczyły będą tłumaczyć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		tłumaczmy
2 os.	tłumacz	tłumaczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	tłumaczyłbym bym tłumaczył	tłumaczyłabym bym tłumaczyła	tłumaczyłobym bym tłumaczyło	tłumaczylibyśmy byśmy tłumaczyli	tłumaczyłybyśmy byśmy tłumaczyły
2 os.	tłumaczyłbyś byś tłumaczył	tłumaczyłabyś byś tłumaczyła	tłumaczyłobyś byś tłumaczyło	tłumaczylibyście byście tłumaczyli	tłumaczyłybyście byście tłumaczyły
3 os.	tłumaczyłby by tłumaczył	tłumaczyłaby by tłumaczyła	tłumaczyłoby by tłumaczyło	tłumaczyliby by tłumaczyli	tłumaczyłyby by tłumaczyły

bezosobnik: tłumaczono by

bezokolicznik: tłumaczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: tłumacząc

gerundium: tłumaczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: tłumaczący

imiesłów przymiotnikowy bierny: tłumaczony

odpowiednik aspektowy: wytłumaczyć

	+	tłumaczyć	+	CO + CZYM
	+	tłumaczyć	+	że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

ogsł. *tl̥mačiti, *tl̥mačǫ 'przekładać z jednego języka na inny, objaśniać, interpretować'

Zob. tłumacz