Jak korzystać ze słownika?

ruszyć

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

6. o budowie

  • Definicja

    6.

    pot.  rozpocząć się w jakimś momencie
  • Kwalifikacja tematyczna

    KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości czasu

    upływ czasu

  • Połączenia
    • program ruszył; sprawa; akcja, kampania; budowa, inwestycja, produkcja, sprzedaż; reforma; ofensywa; wyprawa ruszyła; prace ruszyły
    • ruszyć wiosną
    • ruszyć od września, od października
    • powinien ruszyć
  • Cytaty

    Zanim jednak program ruszy [...], muszą ustalić zasady współpracy.

    źródło: NKJP: Do ADR-ów kilka tygodni?, Gazeta Wyborcza, 1995-02-27

    Do konkursu przystąpiły dwie firmy. Inwestycja ma ruszyć wiosną przyszłego roku. - Komisja ds. przetargu otworzyła oferty obu firm.

    źródło: NKJP: (aba): To nie koniec kłopotów, Dziennik Bałtycki, 2004-12-28

    Gdy w styczniu 1945 r. ruszyła ofensywa Armii Czerwonej, zaskakujące było tempo poruszania się wojsk.

    źródło: NKJP: (kpor): Strażnicy znad Pilicy, Dziennik Polski, 2004-07-16

  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: dokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ruszę
    		 ruszymy
    2 os. ruszysz
    		 ruszycie
    3 os. ruszy
    		 ruszą

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ruszyłem
    +(e)m ruszył
    		 ruszyłam
    +(e)m ruszyła
    		 ruszyłom
    +(e)m ruszyło
    		 ruszyliśmy
    +(e)śmy ruszyli
    		 ruszyłyśmy
    +(e)śmy ruszyły
    2 os. ruszyłeś
    +(e)ś ruszył
    		 ruszyłaś
    +(e)ś ruszyła
    		 ruszyłoś
    +(e)ś ruszyło
    		 ruszyliście
    +(e)ście ruszyli
    		 ruszyłyście
    +(e)ście ruszyły
    3 os. ruszył
    		 ruszyła
    		 ruszyło
    		 ruszyli
    		 ruszyły

    bezosobnik: ruszono

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. ruszmy
    2 os. rusz
    		 ruszcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. ruszyłbym
    bym ruszył
    		 ruszyłabym
    bym ruszyła
    		 ruszyłobym
    bym ruszyło
    		 ruszylibyśmy
    byśmy ruszyli
    		 ruszyłybyśmy
    byśmy ruszyły
    2 os. ruszyłbyś
    byś ruszył
    		 ruszyłabyś
    byś ruszyła
    		 ruszyłobyś
    byś ruszyło
    		 ruszylibyście
    byście ruszyli
    		 ruszyłybyście
    byście ruszyły
    3 os. ruszyłby
    by ruszył
    		 ruszyłaby
    by ruszyła
    		 ruszyłoby
    by ruszyło
    		 ruszyliby
    by ruszyli
    		 ruszyłyby
    by ruszyły

    bezosobnik: ruszono by

    bezokolicznik: ruszyć

    imiesłów przysłówkowy uprzedni: ruszywszy

    gerundium: ruszenie

    odpowiednik aspektowy: ruszać

  • Pochodzenie

    psł. *rušiti (< *ruchi- < *rou̯s-ī-) 'wprawiać w ruch, popychać, poruszać, naruszać, poruszając obalać, zwalać'

    Budowa wskazuje na pierwotny czasownik wielokrotny, prawdopodobnie od psł. *rusti ‘ryć, kopać, kopiąc przewracać, poruszać (np. ziemię)’, niepoświadczonego jednak realnie w językach słowiańskich. (Bor)