-
9.
pot. zacząć atakować -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Wojsko i wojna
czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną -
23 listopada 1798 roku wojska neapolitańskie ruszyły na Rzym.
źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II , 1995
Reaktor po reaktorze, bomba po bombie, rakieta po rakiecie, człowiek po człowieku. Sami to podpalą. Ale zanim to się stanie - ruszą na nas. W ostatnim paroksyzmie, jak śmiertelnie ranny niedźwiedź, rozorają nas, zgniotą, zakrwawią...
źródło: NKJP: Michał Komar: O obrotach losów i ciał, 1998
-
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. ruszę
ruszymy
2 os. ruszysz
ruszycie
3 os. ruszy
ruszą
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. ruszyłem
+(e)m ruszył
ruszyłam
+(e)m ruszyła
ruszyłom
+(e)m ruszyło
ruszyliśmy
+(e)śmy ruszyli
ruszyłyśmy
+(e)śmy ruszyły
2 os. ruszyłeś
+(e)ś ruszył
ruszyłaś
+(e)ś ruszyła
ruszyłoś
+(e)ś ruszyło
ruszyliście
+(e)ście ruszyli
ruszyłyście
+(e)ście ruszyły
3 os. ruszył
ruszyła
ruszyło
ruszyli
ruszyły
bezosobnik: ruszono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. ruszmy
2 os. rusz
ruszcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. ruszyłbym
bym ruszył
ruszyłabym
bym ruszyła
ruszyłobym
bym ruszyło
ruszylibyśmy
byśmy ruszyli
ruszyłybyśmy
byśmy ruszyły
2 os. ruszyłbyś
byś ruszył
ruszyłabyś
byś ruszyła
ruszyłobyś
byś ruszyło
ruszylibyście
byście ruszyli
ruszyłybyście
byście ruszyły
3 os. ruszyłby
by ruszył
ruszyłaby
by ruszyła
ruszyłoby
by ruszyło
ruszyliby
by ruszyli
ruszyłyby
by ruszyły
bezosobnik: ruszono by
bezokolicznik: ruszyć
imiesłów przysłówkowy uprzedni: ruszywszy
gerundium: ruszenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. ruszenie
ruszenia
D. ruszenia
ruszeń
C. ruszeniu
ruszeniom
B. ruszenie
ruszenia
N. ruszeniem
ruszeniami
Ms. ruszeniu
ruszeniach
W. ruszenie
ruszenia
odpowiednik aspektowy: ruszać
-
Rzosobowy + ruszyć + na KOGO/CO -
psł. *rušiti (< *ruchi- < *rou̯s-ī-) 'wprawiać w ruch, popychać, poruszać, naruszać, poruszając obalać, zwalać'
Budowa wskazuje na pierwotny czasownik wielokrotny, prawdopodobnie od psł. *rusti ‘ryć, kopać, kopiąc przewracać, poruszać (np. ziemię)’, niepoświadczonego jednak realnie w językach słowiańskich. (Bor)