-
2.
książk. osoba, która ma duży autorytet i przypomina o podstawowych wartościach mogących ulec zapomnieniu -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Działalność intelektualna człowieka
określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne -
- sumienie Europy, ludzkości, narodów, świata; lewicy
-
Pisarze przestali być sumieniem narodu, władza już się ich nie boi [...].
źródło: NKJP: Ryszard Marek Groński: Nauka pływania dla topielców: wypisy z histerii najnowszej 1989-1998, 1999
Odważnej decyzji sędziów przyklasnął Desmond Tutu, anglikański arcybiskup z RPA, uznawany za sumienie Afryki.
źródło: NKJP: Papierowa sprawiedliwość, Polityka, 2009-03-14
Polska przez lata nazywała się sumieniem narodów i była nim. Polscy żołnierze ginęli na różnych frontach walki za waszą i naszą wolność.
źródło: NKJP: Krzysztof Burnetko, Witold Bereś: Marek Edelman. Życie. Po prostu, 2008
Zakładała domy umierających i domy dziecka. Przebywała wśród chorych i nędzarzy, przynosząc im ulgę i pociechę. Dlatego nazywano ją sumieniem świata.
źródło: NKJP: Dziennik Matki Teresy, Dziennik Polski, 1999-10-09
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: n2
liczba pojedyncza liczba mnoga M. sumienie
sumienia
D. sumienia
sumień
C. sumieniu
sumieniom
B. sumienie
sumienia
N. sumieniem
sumieniami
Ms. sumieniu
sumieniach
W. sumienie
sumienia
-
+ sumienie + CZEGO -
St.pol. sąmnienie (od XIV w. < ogsłow. *sǫmьněnьje). Rozwój postaci polskiej: sąmnienie > sumnienie (z zanikiem nosowości przed spółgłoską -m) > sumienie (z uproszczeniem grupy spółgłoskowej -mń- > -m'-).
Por. st.pol. czasownik sąmnieć się ‘mieć wątpliwości, sprzeciwiać się; bać się, lękać się, obawiać się czegoś’ (Bor)