uzasadniać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

wyjaśniać powody

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

autor, komisja, pracodawca, prokurator, rząd, sąd, ustawodawca, wnioskodawca uzasadnia
uzasadniać decyzję, dymisję, odmowę, opinię, podanie, podwyżki, prośbę, swoje postępowanie, sprzeciw, swoje stanowisko, swój sąd, tezę, twierdzenie, udział w czymś, wniosek, wybór, wyrok, zakaz, zmiany, zwłokę, żądanie
uzasadniać brakiem podstaw prawnych, interesem publicznym, koniecznością usprawnienia czegoś, kryzysem, likwidacją stanowiska, obroną konieczną, jakąś potrzebą, przepisami, racją stanu, troską o bezpieczeństwo ekonomiczne kraju, trudnościami, wyższą koniecznością, względami bezpieczeństwa, względami osobistymi, wzrostem kosztów, wymogami Unii Europejskiej, złym stanem zdrowia
uzasadniać bez trudu
uzasadniać logicznie, precyzyjnie, przekonująco, racjonalnie, rzeczowo, zręcznie; na piśmie; krótko
nie musieć, nie zamierzać, próbować, umieć, usiłować; można, (nie) trzeba uzasadniać

	Mówił językiem prostym [...]; wszystko, czego dowodził i co uzasadniał, było oparte na zdrowym, chłopskim rozumie. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004
	[...] Piłsudski przedstawił koncepcję wspólnej polityki polsko-brytyjskiej na Bałtyku. Potrzebę jej uzasadniał interesem Polski i Wielkiej Brytanii w utrzymaniu Bałtyku jako morza otwartego, wbrew zamierzeniom Rosji i Niemiec. źródło: NKJP: Waldemar Michowicz: Historia dyplomacji polskiej, 1995
	Trwający już od stu lat konflikt palestyńsko-syjonistyczny to historia dwóch narodów, z których każdy wysuwa równie racjonalnie uzasadniane prawa do tego samego kawałka ziemi. źródło: NKJP: Adam Krzemiński: Łyżeczka pokoju, Polityka, 2005-07-16
	Kolejny spór zrodził się, kiedy tworzono republikańską armię rzymską. Dowództwo francuskie zażądało oddania części legionistów do tej armii. Dąbrowski odmówił, uzasadniając, że Legiony są kadrą przyszłej armii wolnej Polski i nie mogą być dzielone. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995
	Niemal całe wystąpienie [...] Bush poświęcił sprawom krajowym. Zaproponował znaczną obniżkę podatków [...] i przez jedną trzecią przemówienia uzasadniał, dlaczego jest ona potrzebna. źródło: NKJP: (PAP): Świat, Metropol, 2001, nr 1

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzasadniałem +(e)m uzasadniał	uzasadniałam +(e)m uzasadniała	uzasadniałom +(e)m uzasadniało	uzasadnialiśmy +(e)śmy uzasadniali	uzasadniałyśmy +(e)śmy uzasadniały
2 os.	uzasadniałeś +(e)ś uzasadniał	uzasadniałaś +(e)ś uzasadniała	uzasadniałoś +(e)ś uzasadniało	uzasadnialiście +(e)ście uzasadniali	uzasadniałyście +(e)ście uzasadniały
3 os.	uzasadniał	uzasadniała	uzasadniało	uzasadniali	uzasadniały

bezosobnik: uzasadniano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę uzasadniał będę uzasadniać	będę uzasadniała będę uzasadniać	będę uzasadniało będę uzasadniać	będziemy uzasadniali będziemy uzasadniać	będziemy uzasadniały będziemy uzasadniać
2 os.	będziesz uzasadniał będziesz uzasadniać	będziesz uzasadniała będziesz uzasadniać	będziesz uzasadniało będziesz uzasadniać	będziecie uzasadniali będziecie uzasadniać	będziecie uzasadniały będziecie uzasadniać
3 os.	będzie uzasadniał będzie uzasadniać	będzie uzasadniała będzie uzasadniać	będzie uzasadniało będzie uzasadniać	będą uzasadniali będą uzasadniać	będą uzasadniały będą uzasadniać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uzasadniajmy
2 os.	uzasadniaj	uzasadniajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uzasadniałbym bym uzasadniał	uzasadniałabym bym uzasadniała	uzasadniałobym bym uzasadniało	uzasadnialibyśmy byśmy uzasadniali	uzasadniałybyśmy byśmy uzasadniały
2 os.	uzasadniałbyś byś uzasadniał	uzasadniałabyś byś uzasadniała	uzasadniałobyś byś uzasadniało	uzasadnialibyście byście uzasadniali	uzasadniałybyście byście uzasadniały
3 os.	uzasadniałby by uzasadniał	uzasadniałaby by uzasadniała	uzasadniałoby by uzasadniało	uzasadnialiby by uzasadniali	uzasadniałyby by uzasadniały

bezosobnik: uzasadniano by

bezokolicznik: uzasadniać

imiesłów przysłówkowy współczesny: uzasadniając

gerundium: uzasadnianie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: uzasadniający

imiesłów przymiotnikowy bierny: uzasadniany

odpowiednik aspektowy: uzasadnić

Rz_osobowy	+	uzasadniać	+	CO + (CZYM)
Rz_osobowy	+	uzasadniać	+	że ZDANIE \| ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

Zob. zasada