piszczeć - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

1.

wydawać bardzo wysoki, przenikliwy dźwięk

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

dźwięki

Relacje znaczeniowe

synonimy:

piskać

Połączenia

dziecko; psiak; czajnik piszczy; hamulce piszczą; alarm; flet piszczy
piszczeć z radości

Cytaty

Wiem, że nie mówi do mnie, ale od tego tonu aż bolą mnie zęby. Jedno dziecko piszczy, a drugie woła „Nie!”.

źródło: NKJP: Elizabeth Moon: Prędkość mroku, Esensja, 2005-05

Kiedy w końcu dzwoni, pilnuję się, żeby nie piszczeć z radości.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Namiętnik, 1998

Strzałka na szybkościomierzu dochodzi wtedy do 60 i zatrzymuje się na sztyfciku. Nie nadąża. Przed każdym zakrętem piszczą hamulce, pochylamy się, szczęk odpuszczonych dźwigni przy kierownicy i rower skacze do przodu, jakby miał motor.

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1956

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piszczę	piszczymy
2 os.	piszczysz	piszczycie
3 os.	piszczy	piszczą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piszczałem +(e)m piszczał	piszczałam +(e)m piszczała	piszczałom +(e)m piszczało	piszczeliśmy +(e)śmy piszczeli	piszczałyśmy +(e)śmy piszczały
2 os.	piszczałeś +(e)ś piszczał	piszczałaś +(e)ś piszczała	piszczałoś +(e)ś piszczało	piszczeliście +(e)ście piszczeli	piszczałyście +(e)ście piszczały
3 os.	piszczał	piszczała	piszczało	piszczeli	piszczały

bezosobnik: piszczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę piszczał będę piszczeć	będę piszczała będę piszczeć	będę piszczało będę piszczeć	będziemy piszczeli będziemy piszczeć	będziemy piszczały będziemy piszczeć
2 os.	będziesz piszczał będziesz piszczeć	będziesz piszczała będziesz piszczeć	będziesz piszczało będziesz piszczeć	będziecie piszczeli będziecie piszczeć	będziecie piszczały będziecie piszczeć
3 os.	będzie piszczał będzie piszczeć	będzie piszczała będzie piszczeć	będzie piszczało będzie piszczeć	będą piszczeli będą piszczeć	będą piszczały będą piszczeć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		piszczmy
2 os.	piszcz	piszczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piszczałbym bym piszczał	piszczałabym bym piszczała	piszczałobym bym piszczało	piszczelibyśmy byśmy piszczeli	piszczałybyśmy byśmy piszczały
2 os.	piszczałbyś byś piszczał	piszczałabyś byś piszczała	piszczałobyś byś piszczało	piszczelibyście byście piszczeli	piszczałybyście byście piszczały
3 os.	piszczałby by piszczał	piszczałaby by piszczała	piszczałoby by piszczało	piszczeliby by piszczeli	piszczałyby by piszczały

bezosobnik: piszczano by

bezokolicznik: piszczeć

imiesłów przysłówkowy współczesny: piszcząc

gerundium: piszczenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piszczenie	piszczenia
D.	piszczenia	piszczeń
C.	piszczeniu	piszczeniom
B.	piszczenie	piszczenia
N.	piszczeniem	piszczeniami
Ms.	piszczeniu	piszczeniach
W.	piszczenie	piszczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: piszczący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piszczący	piszczący	piszczący	piszczące	piszcząca
D.	piszczącego	piszczącego	piszczącego	piszczącego	piszczącej
C.	piszczącemu	piszczącemu	piszczącemu	piszczącemu	piszczącej
B.	piszczącego	piszczącego	piszczący	piszczące	piszczącą
N.	piszczącym	piszczącym	piszczącym	piszczącym	piszczącą
Ms.	piszczącym	piszczącym	piszczącym	piszczącym	piszczącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piszczący	piszczący	piszczące	piszczące
D.	piszczących	piszczących	piszczących	piszczących
C.	piszczącym	piszczącym	piszczącym	piszczącym
B.	piszczących	piszczących	piszczących	piszczące
N.	piszczącymi	piszczącymi	piszczącymi	piszczącymi
Ms.	piszczących	piszczących	piszczących	piszczących

odpowiednik aspektowy: pisnąć

Pochodzenie

psł. *piskati / *piščati

Czasownik pochodzenia dźwiękonaśladowczego