-
1.
wzbudzić uczucie zachwytu lub podziwu
-
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Stany psychiczne człowieka
emocje i uczucia -
- krajobraz, spokój, wygląd urzekł; feeria barw, poezja, uroda urzekła; piękno urzekło
- urzec czytelników, widzów
- urzec barwą, brzmieniem, harmonią, pięknem, sugestywnym obrazem, urodą, wonią, zapachem
-
Zwiedzał miasto, które go urzekło nie bogactwem antyku, lecz jako stolica chrześcijaństwa.
źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie: od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995
Urzekła mnie jej postać, głos, jakaś emanacja wewnętrznego uroku.
źródło: NKJP: Zofia Solarzowa: Mój pamiętnik, 1985
Byłam urzeczona pustynią - zmienną o każdej porze dnia, wszechobecną.
źródło: NKJP: Wanda Rutkiewicz: Na jednej linie, 2010
Przyjechał do Miami Beach, więc postanowiłem z nim porozmawiać, nagrać na taśmie jego wspomnienia. Urzekło mnie, że wciąż mówił tak, jak sto lat temu mówili Żydzi w polskich miasteczkach. Po nim nikt już tak nie będzie mówił.
źródło: NKJP: Marian Marzyński, Sennik polsko-żydowski, 2005
-
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. urzeknę
rzadziej urzekę
urzekniemy
rzadziej urzeczemy
2 os. urzekniesz
rzadziej urzeczesz
urzekniecie
rzadziej urzeczecie
3 os. urzeknie
rzadziej urzecze
urzekną
rzadziej urzeką
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. urzekłem
+(e)m urzekł
urzekłam
+(e)m urzekła
urzekłom
+(e)m urzekło
urzekliśmy
+(e)śmy urzekli
urzekłyśmy
+(e)śmy urzekły
2 os. urzekłeś
+(e)ś urzekł
urzekłaś
+(e)ś urzekła
urzekłoś
+(e)ś urzekło
urzekliście
+(e)ście urzekli
urzekłyście
+(e)ście urzekły
3 os. urzekł
urzekła
urzekło
urzekli
urzekły
bezosobnik: urzeczono
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. urzeknijmy
rzadziej urzeczmy
2 os. urzeknij
rzadziej urzecz
urzeknijcie
rzadziej urzeczcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. urzekłbym
bym urzekł
urzekłabym
bym urzekła
urzekłobym
bym urzekło
urzeklibyśmy
byśmy urzekli
urzekłybyśmy
byśmy urzekły
2 os. urzekłbyś
byś urzekł
urzekłabyś
byś urzekła
urzekłobyś
byś urzekło
urzeklibyście
byście urzekli
urzekłybyście
byście urzekły
3 os. urzekłby
by urzekł
urzekłaby
by urzekła
urzekłoby
by urzekło
urzekliby
by urzekli
urzekłyby
by urzekły
bezosobnik: urzeczono by
bezokolicznik: urzec
imiesłów przysłówkowy uprzedni: urzekłszy
gerundium: urzeczenie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. urzeczenie
urzeczenia
D. urzeczenia
urzeczeń
C. urzeczeniu
urzeczeniom
B. urzeczenie
urzeczenia
N. urzeczeniem
urzeczeniami
Ms. urzeczeniu
urzeczeniach
W. urzeczenie
urzeczenia
imiesłów przymiotnikowy bierny: urzeczony
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. urzeczony
urzeczony
urzeczony
urzeczone
urzeczona
D. urzeczonego
urzeczonego
urzeczonego
urzeczonego
urzeczonej
C. urzeczonemu
urzeczonemu
urzeczonemu
urzeczonemu
urzeczonej
B. urzeczonego
urzeczonego
urzeczony
urzeczone
urzeczoną
N. urzeczonym
urzeczonym
urzeczonym
urzeczonym
urzeczoną
Ms. urzeczonym
urzeczonym
urzeczonym
urzeczonym
urzeczonej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. urzeczeni
urzeczeni
urzeczone
urzeczone
D. urzeczonych
urzeczonych
urzeczonych
urzeczonych
C. urzeczonym
urzeczonym
urzeczonym
urzeczonym
B. urzeczonych
urzeczonych
urzeczonych
urzeczone
N. urzeczonymi
urzeczonymi
urzeczonymi
urzeczonymi
Ms. urzeczonych
urzeczonych
urzeczonych
urzeczonych
odpowiednik aspektowy: urzekać
-
+ urzec + KOGO + (CZYM)(to), że ZDANIE + urzec + KOGO -
psł. *u-rekti 'umówić, określić, oznaczyć', 'zaszkodzić komuś mówieniem; wypowiedzieć magiczną formułę, rzucić czary'