Jak korzystać ze słownika?

czuwać

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

3. do rana

  • Definicja

    3.

    nie spać
  • Kwalifikacja tematyczna

    CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

    Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

    czynności i stany fizjologiczne

  • Połączenia
    • czuwać do rana
  • Cytaty

    [...]królewicz postanowił, że wieczorem o zwykłej porze położy się do łóżka, ale będzie czuwać do rana.

    źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

    Na noc zatrzymali się w głębokim wąwozie. Łowcy na zmianę czuwali do świtu, aby krajowcom dodać odwagi.

    źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek wśród łowców głów, 1965

    Stres posttraumatyczny przejawia się przede wszystkim w ponownym przeżywaniu obrazów i wspomnień traumatycznego wydarzenia. Pojawiają się one zarówno wtedy, kiedy osoba czuwa, jest obudzona, jak i podczas snu - przybierając formę koszmarów sennych.

    źródło: NKJP: Jan Blecharz: Sportowiec w sytuacji urazu fizycznego, 2008

    Od wielu dni drzemie, zamiast spać, czuwa, a zwykle sypiała długo i mocno.

    źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010
  • Odmiana

    część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. czuwam
    		 czuwamy
    2 os. czuwasz
    		 czuwacie
    3 os. czuwa
    		 czuwają

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. czuwałem
    +(e)m czuwał
    		 czuwałam
    +(e)m czuwała
    		 czuwałom
    +(e)m czuwało
    		 czuwaliśmy
    +(e)śmy czuwali
    		 czuwałyśmy
    +(e)śmy czuwały
    2 os. czuwałeś
    +(e)ś czuwał
    		 czuwałaś
    +(e)ś czuwała
    		 czuwałoś
    +(e)ś czuwało
    		 czuwaliście
    +(e)ście czuwali
    		 czuwałyście
    +(e)ście czuwały
    3 os. czuwał
    		 czuwała
    		 czuwało
    		 czuwali
    		 czuwały

    bezosobnik: czuwano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę czuwał
    będę czuwać
    		 będę czuwała
    będę czuwać
    		 będę czuwało
    będę czuwać
    		 będziemy czuwali
    będziemy czuwać
    		 będziemy czuwały
    będziemy czuwać
    2 os. będziesz czuwał
    będziesz czuwać
    		 będziesz czuwała
    będziesz czuwać
    		 będziesz czuwało
    będziesz czuwać
    		 będziecie czuwali
    będziecie czuwać
    		 będziecie czuwały
    będziecie czuwać
    3 os. będzie czuwał
    będzie czuwać
    		 będzie czuwała
    będzie czuwać
    		 będzie czuwało
    będzie czuwać
    		 będą czuwali
    będą czuwać
    		 będą czuwały
    będą czuwać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. czuwajmy
    2 os. czuwaj
    		 czuwajcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. czuwałbym
    bym czuwał
    		 czuwałabym
    bym czuwała
    		 czuwałobym
    bym czuwało
    		 czuwalibyśmy
    byśmy czuwali
    		 czuwałybyśmy
    byśmy czuwały
    2 os. czuwałbyś
    byś czuwał
    		 czuwałabyś
    byś czuwała
    		 czuwałobyś
    byś czuwało
    		 czuwalibyście
    byście czuwali
    		 czuwałybyście
    byście czuwały
    3 os. czuwałby
    by czuwał
    		 czuwałaby
    by czuwała
    		 czuwałoby
    by czuwało
    		 czuwaliby
    by czuwali
    		 czuwałyby
    by czuwały

    bezosobnik: czuwano by

    bezokolicznik: czuwać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: czuwając

    gerundium: czuwanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: czuwający

  • Składnia
    Rz żywotny + czuwać + bez ograniczeń
  • Pochodzenie

    psł. *čuvati 'czuć, pojmować, zwracać uwagę, czuwać'