czuwać - Wielki słownik języka polskiego PAN

4.

rel. wspólnie modlić się w określonych intencjach lub przed ważnymi świętami czy wydarzeniami kościelnymi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Religia – kościół

sakramenty i obrzędy religijne

czuwać i modlić się
całonocne, nocne; modlitewne; ogólnopolskie czuwanie

	Drugi dzień kwietnia, wigilia Niedzieli Bożego Miłosierdzia. Plac św. Piotra wypełniony po brzegi. „Szukałem was, a wy przyszliście do mnie” – powiedział. Ci z bliska i z daleka czuwają w ciszy i modlitwie, aby odprowadzić swego pasterza na drugi brzeg. źródło: NKJP: s. Ewelina – Renata Szczyrba, Krystyna Madura: Dziękując Janowi Pawłowi II – scenariusz uroczystości, Wychowawca, 2006-07
	W czasie spotkania w Rzymie Papież Jan Paweł II oraz patriarcha Dimitrios przynaglali wręcz w komunikacie końcowym, aby wierni byli informowani o przebiegu prac Komisji, aby dzięki temu mogli „czuwać w modlitwie wstawienniczej i wspólnie wzrastać w wierze i nadziei”. źródło: NKJP: Wacław Hryniewicz; OMI:DIALOG KATOLICKO-PRAWOSAWNY W UUSI VALAMO, Tygodnik Powszechny, 35 - 1988
	Wigilia oznacza modlitewne czuwanie, oczekiwanie na coś wyjątkowego. źródło: NKJP: Hanna Wojciechowska: Najlepszy kompot z gruszek, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2006-12-21
	Centralnym momentem czuwania była sprawowana o północy uroczysta Eucharystia, którą koncelebrowało ponad 40 kapłanów. źródło: NKJP: o. Tomasz Duszyc OFMCap: Szkoda, że nas tam nie było. Relacja z Czuwania w Łagiewnikach, Głos Ojca Pio, 2000
	Wczorajszym dniem Ojciec Święty rozpoczął czterodniową wizytę w Niemczech, której punktem kulminacyjnym będzie jutrzejsze czuwanie z młodzieżą na Polach Maryjnych i niedzielna msza święta. źródło: NKJP: Marek Twaróg z Kolonii: Witaj w domu, Gazeta Poznańska, 2005-08-19
	W Wielki Czwartek i Wielki Piątek wierni przychodzą do świątyń, by czuwać z Chrystusem w ciemnicy. źródło: NKJP: Światłość nie zgaśnie, Dziennik Polski - Kraków, 2002-03-30

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	czuwam	czuwamy
2 os.	czuwasz	czuwacie
3 os.	czuwa	czuwają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czuwałem +(e)m czuwał	czuwałam +(e)m czuwała	czuwałom +(e)m czuwało	czuwaliśmy +(e)śmy czuwali	czuwałyśmy +(e)śmy czuwały
2 os.	czuwałeś +(e)ś czuwał	czuwałaś +(e)ś czuwała	czuwałoś +(e)ś czuwało	czuwaliście +(e)ście czuwali	czuwałyście +(e)ście czuwały
3 os.	czuwał	czuwała	czuwało	czuwali	czuwały

bezosobnik: czuwano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę czuwał będę czuwać	będę czuwała będę czuwać	będę czuwało będę czuwać	będziemy czuwali będziemy czuwać	będziemy czuwały będziemy czuwać
2 os.	będziesz czuwał będziesz czuwać	będziesz czuwała będziesz czuwać	będziesz czuwało będziesz czuwać	będziecie czuwali będziecie czuwać	będziecie czuwały będziecie czuwać
3 os.	będzie czuwał będzie czuwać	będzie czuwała będzie czuwać	będzie czuwało będzie czuwać	będą czuwali będą czuwać	będą czuwały będą czuwać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		czuwajmy
2 os.	czuwaj	czuwajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	czuwałbym bym czuwał	czuwałabym bym czuwała	czuwałobym bym czuwało	czuwalibyśmy byśmy czuwali	czuwałybyśmy byśmy czuwały
2 os.	czuwałbyś byś czuwał	czuwałabyś byś czuwała	czuwałobyś byś czuwało	czuwalibyście byście czuwali	czuwałybyście byście czuwały
3 os.	czuwałby by czuwał	czuwałaby by czuwała	czuwałoby by czuwało	czuwaliby by czuwali	czuwałyby by czuwały

bezosobnik: czuwano by

bezokolicznik: czuwać

imiesłów przysłówkowy współczesny: czuwając

gerundium: czuwanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czuwanie	czuwania
D.	czuwania	czuwań
C.	czuwaniu	czuwaniom
B.	czuwanie	czuwania
N.	czuwaniem	czuwaniami
Ms.	czuwaniu	czuwaniach
W.	czuwanie	czuwania

imiesłów przymiotnikowy czynny: czuwający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	czuwający	czuwający	czuwający	czuwające	czuwająca
D.	czuwającego	czuwającego	czuwającego	czuwającego	czuwającej
C.	czuwającemu	czuwającemu	czuwającemu	czuwającemu	czuwającej
B.	czuwającego	czuwającego	czuwający	czuwające	czuwającą
N.	czuwającym	czuwającym	czuwającym	czuwającym	czuwającą
Ms.	czuwającym	czuwającym	czuwającym	czuwającym	czuwającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	czuwający	czuwający	czuwające	czuwające
D.	czuwających	czuwających	czuwających	czuwających
C.	czuwającym	czuwającym	czuwającym	czuwającym
B.	czuwających	czuwających	czuwających	czuwające
N.	czuwającymi	czuwającymi	czuwającymi	czuwającymi
Ms.	czuwających	czuwających	czuwających	czuwających

Składnia

Rz osobowy

+

czuwać

+

Pochodzenie

psł. *čuvati 'czuć, pojmować, zwracać uwagę, czuwać'