wybierać - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

decydować się na coś spośród dwóch lub więcej możliwości

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Działalność intelektualna człowieka

nazwy działań intelektualnych człowieka

człowiek, użytkownik; klient wybiera coś; ludzie, rodzice, studenci, uczniowie wybierają coś
wybierać drogę trudniejszą, zawiłą...; małżonka, małżonkę, męża, partnera, żonę; hotel, miejsce, stolik (w restauracji); imię, kolor; medycynę, karierę, studia; datę, dzień, numer; cel, dobro, kierunek, taktykę; samotność, sposób myślenia, życia..., wolność, życie klasztorne, w celibacie...
wybierać sercem
wybierać między dobrem a złem, między karierą a życiem prywatnym, między nauką a sportem, między pracą a dzieckiem, między religią a etyką
wybierać pomiędzy karierą a rodziną, pomiędzy powołaniem a miłością
wybierać spośród ofert, produktów, propozycji
wybierać w referendum
wybierać rozważnie

	W sklepie wybiera piwo spośród znanych sobie marek, najchętniej z miejscowego zakładu - twierdzą przedstawiciele Pentora. źródło: NKJP: Artur Morka: Piwosze patrioci, Gazeta Wyborcza, 1993-11-08
	To ty wciąż wybierasz między dobrem a złem, między „na lewo” i „na prawo”, między „do przodu” a „do tyłu”, między tak a siak. źródło: NKJP: Mieczysław Maliński: Zamyślenia, 1998
	Biegł równym truchtem, wybierając nasłonecznioną stronę ścieżki. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998
	Mówiąc wprost: nie wybierajmy do klasycznego kostiumu klasycznych kapeluszy [...]. źródło: NKJP: Izabela Jabłonowska: Ubierz się w uśmiech Stylowo i modnie, 2010
	- Umowa była taka: żona wybiera imię dla najstarszego syna - i jest Piotr. źródło: NKJP: Dankowiakowska - Korman: Ulubieniec teściowej, Gazeta Wrocławska, 2001-09-18

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybierałem +(e)m wybierał	wybierałam +(e)m wybierała	wybierałom +(e)m wybierało	wybieraliśmy +(e)śmy wybierali	wybierałyśmy +(e)śmy wybierały
2 os.	wybierałeś +(e)ś wybierał	wybierałaś +(e)ś wybierała	wybierałoś +(e)ś wybierało	wybieraliście +(e)ście wybierali	wybierałyście +(e)ście wybierały
3 os.	wybierał	wybierała	wybierało	wybierali	wybierały

bezosobnik: wybierano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę wybierał będę wybierać	będę wybierała będę wybierać	będę wybierało będę wybierać	będziemy wybierali będziemy wybierać	będziemy wybierały będziemy wybierać
2 os.	będziesz wybierał będziesz wybierać	będziesz wybierała będziesz wybierać	będziesz wybierało będziesz wybierać	będziecie wybierali będziecie wybierać	będziecie wybierały będziecie wybierać
3 os.	będzie wybierał będzie wybierać	będzie wybierała będzie wybierać	będzie wybierało będzie wybierać	będą wybierali będą wybierać	będą wybierały będą wybierać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		wybierajmy
2 os.	wybieraj	wybierajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wybierałbym bym wybierał	wybierałabym bym wybierała	wybierałobym bym wybierało	wybieralibyśmy byśmy wybierali	wybierałybyśmy byśmy wybierały
2 os.	wybierałbyś byś wybierał	wybierałabyś byś wybierała	wybierałobyś byś wybierało	wybieralibyście byście wybierali	wybierałybyście byście wybierały
3 os.	wybierałby by wybierał	wybierałaby by wybierała	wybierałoby by wybierało	wybieraliby by wybierali	wybierałyby by wybierały

bezosobnik: wybierano by

bezokolicznik: wybierać

imiesłów przysłówkowy współczesny: wybierając

gerundium: wybieranie

rodzaj gramatyczny: ndk

imiesłów przymiotnikowy czynny: wybierający

imiesłów przymiotnikowy bierny: wybierany

odpowiednik aspektowy: wybrać

Rz _osobowy	+	wybierać	+	CO + (spośród CZEGO)
Rz _osobowy	+	wybierać	+	(między CZYM a CZYM)

Z przedrostkiem wy- od psł. *birati, *birajǫ; zob. brać I