-
2.
decydować (w sposób określony przepisami), że ktoś mam zajmować jakiś urząd lub pełnić jakąś funkcję -
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Funkcjonowanie państwa
władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Zasady współżycia społecznego
stosunki, grupy i organizacje społeczne -
- wyborca wybiera kogoś; Amerykanie, ludzie wybierają kogoś
- wybierać posła, premiera, prezydenta, senatora; biskupa, papieża
- wybierać na posłów
- wybierać w głosowaniu tajnym, w wyborach; w okręgach jednomandatowych
- możliwość, prawo wybierania
-
Amerykanie wybierają swego prezydenta w pierwszy wtorek po pierwszym poniedziałku listopada przestępnego roku.
źródło: NKJP: Antoni Sułek: Jak przewidzieć wyniki wyborów?, Gazeta Wyborcza, 1996-11-05
Było dla mnie rzeczą oczywistą, że wszyscy dotychczasowi papieże byli Polakami, że wszyscy następni będą Polakami, że wybieranie papieża Polaka jest stałym obyczajem ludzkości.
źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Aria poławiacza PINów, Polityka, 2002-12-21
My, obywatele zdecydowaliśmy, kogo wybieramy na posłów i teraz mamy prawo do nich przychodzić ze swoimi problemami.
źródło: NKJP: (bis), (juka), (mim), (pch): Zastaniesz posła – masz szczęście, Dziennik Łódzki, 2007-03-23
W poprawce 4. wnioskodawcy proponują, aby prawo wybierania do rady gminy miał obywatel polski wpisany do prowadzonego w tej gminie stałego rejestru najpóźniej na 12 miesięcy przed dniem wyborów [...].
źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 02.04.2004
-
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. wybieram
wybieramy
2 os. wybierasz
wybieracie
3 os. wybiera
wybierają
Czas przeszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. wybierałem
+(e)m wybierał
wybierałam
+(e)m wybierała
wybierałom
+(e)m wybierało
wybieraliśmy
+(e)śmy wybierali
wybierałyśmy
+(e)śmy wybierały
2 os. wybierałeś
+(e)ś wybierał
wybierałaś
+(e)ś wybierała
wybierałoś
+(e)ś wybierało
wybieraliście
+(e)ście wybierali
wybierałyście
+(e)ście wybierały
3 os. wybierał
wybierała
wybierało
wybierali
wybierały
bezosobnik: wybierano
Czas przyszły
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. będę wybierał
będę wybierać
będę wybierała
będę wybierać
będę wybierało
będę wybierać
będziemy wybierali
będziemy wybierać
będziemy wybierały
będziemy wybierać
2 os. będziesz wybierał
będziesz wybierać
będziesz wybierała
będziesz wybierać
będziesz wybierało
będziesz wybierać
będziecie wybierali
będziecie wybierać
będziecie wybierały
będziecie wybierać
3 os. będzie wybierał
będzie wybierać
będzie wybierała
będzie wybierać
będzie wybierało
będzie wybierać
będą wybierali
będą wybierać
będą wybierały
będą wybierać
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza liczba mnoga 1 os. wybierajmy
2 os. wybieraj
wybierajcie
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza liczba mnoga m ż n mo -mo 1 os. wybierałbym
bym wybierał
wybierałabym
bym wybierała
wybierałobym
bym wybierało
wybieralibyśmy
byśmy wybierali
wybierałybyśmy
byśmy wybierały
2 os. wybierałbyś
byś wybierał
wybierałabyś
byś wybierała
wybierałobyś
byś wybierało
wybieralibyście
byście wybierali
wybierałybyście
byście wybierały
3 os. wybierałby
by wybierał
wybierałaby
by wybierała
wybierałoby
by wybierało
wybieraliby
by wybierali
wybierałyby
by wybierały
bezosobnik: wybierano by
bezokolicznik: wybierać
imiesłów przysłówkowy współczesny: wybierając
gerundium: wybieranie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza liczba mnoga M. wybieranie
wybierania
D. wybierania
wybierań
C. wybieraniu
wybieraniom
B. wybieranie
wybierania
N. wybieraniem
wybieraniami
Ms. wybieraniu
wybieraniach
W. wybieranie
wybierania
imiesłów przymiotnikowy czynny: wybierający
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. wybierający
wybierający
wybierający
wybierające
wybierająca
D. wybierającego
wybierającego
wybierającego
wybierającego
wybierającej
C. wybierającemu
wybierającemu
wybierającemu
wybierającemu
wybierającej
B. wybierającego
wybierającego
wybierający
wybierające
wybierającą
N. wybierającym
wybierającym
wybierającym
wybierającym
wybierającą
Ms. wybierającym
wybierającym
wybierającym
wybierającym
wybierającej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. wybierający
wybierający
wybierające
wybierające
D. wybierających
wybierających
wybierających
wybierających
C. wybierającym
wybierającym
wybierającym
wybierającym
B. wybierających
wybierających
wybierających
wybierające
N. wybierającymi
wybierającymi
wybierającymi
wybierającymi
Ms. wybierających
wybierających
wybierających
wybierających
imiesłów przymiotnikowy bierny: wybierany
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. wybierany
wybierany
wybierany
wybierane
wybierana
D. wybieranego
wybieranego
wybieranego
wybieranego
wybieranej
C. wybieranemu
wybieranemu
wybieranemu
wybieranemu
wybieranej
B. wybieranego
wybieranego
wybierany
wybierane
wybieraną
N. wybieranym
wybieranym
wybieranym
wybieranym
wybieraną
Ms. wybieranym
wybieranym
wybieranym
wybieranym
wybieranej
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. wybierani
wybierani
wybierane
wybierane
D. wybieranych
wybieranych
wybieranych
wybieranych
C. wybieranym
wybieranym
wybieranym
wybieranym
B. wybieranych
wybieranych
wybieranych
wybierane
N. wybieranymi
wybieranymi
wybieranymi
wybieranymi
Ms. wybieranych
wybieranych
wybieranych
wybieranych
odpowiednik aspektowy: wybrać
-
Rz osobowy + wybierać + KOGO + na KOGORz osobowy + wybierać + !?KOGO + !?KIM+ wybierać + KOGO -
Z przedrostkiem wy- od psł. *birati, *birajǫ; zob. brać I
-
Składnia: wybierać KOGO KIM uważana za niepoprawną