wieś

Hasło ma wiele znaczeń,
wybierz to, które Cię interesuje

1.a teren

  • 1.a

    teren poza miastem z odrębną administracją, na którym znajdują się pola uprawne, łąki, domy, budynki gospodarcze, i który zamieszkują ludzie zajmujący się głównie rolnictwem, usługami lub turystyką
  • CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Najbliższe środowisko życia człowieka

    wieś


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Przynależność i podział terytorialny

    typy terytoriów, podział administracyjny

  • synonimy:  wiocha
    wioska
    antonimy:  miasto
    hiperonimy:  miejscowość
    • duża, długa, ludna, maleńka, mała, niewielka, rozległa, średnia, wielka; dawna, nowa, stara; dalsza, najbliższa, pobliska, podmiejska, przygraniczna, sąsiednia, sąsiedzka; czeska, góralska, górska, małopolska, mazurska, podhalańska, polska, sądecka, skandynawska, słowacka, szwedzka, ukraińska; rodzinna; chłopska, gminna, kościelna, królewska, odrębna, popegeerowska, rolnicza, samodzielna, turystyczna; cicha, drewniana, nietuzinkowa, prawdziwa, sielska, spokojna, tradycyjna, zapadła wieś; opustoszała, płonąca, spalona, wyludniona wieś; okoliczne wsie; wieś folwarczna, czynszowa, pańszczyźniana, służebna, szlachecka
    • wieś Dębniki, Waksmund...
    • wieś powiatu bocheńskiego (tucholskiego...), regionu rzeszowskiego (łódzkiego...), województwa śląskiego (kujawsko-pomorskiego...); okresu międzywojennego, okresu transformacji; ludzi solidnych, światłych, zaradnych...
    • wieś bez cmentarza, bez kościoła, bez prądu, bez szkoły, bez wody; u podnóża Gorców..., u podnóża góry (wzgórz), u stóp Babiej Góry, Beskidów..., u źródeł Prądnika, rzeki Kaczawy...; wśród gór, wśród Beskidu Wyspowego, Gorców..., wśród lasów, wśród łąk; z gminy Miechów, Nowy Targ..., z okolic Ełku, Rzeszowa..., z powiatu brzeskiego, oświęcimskiego..., z terenu gminy (powiatu, województwa); z końca XVIII wieku..., z lat dwudziestych, pięćdziesiątych..., z przełomu XIX i XX wieku...
    • wieś między Kielcami, Bielskiem... a Buskiem Zdrojem, Czechowicami...; nad Bugiem, nad Dunajcem..., nad jeziorem (Gardno, Śniardwy...), nad rzeką (Ełk, Gołdapią...); pod Augustowem..., pod Gorlicami...; wieś z charakterem, z chatami krytymi strzechą, z folwarkiem
    • wieś na południu, na północy, na wchodzie, za zachodzie; na Mazurach, na Podhalu..., na terenie gminy, powiatu...; o nazwie Świebodzin...; o charakterze letniskowym, rolniczym...; przy drodze powiatowej, przy drodze z Raciborza..., przy trasie zakopiańskiej, przy trasie z Ustrzyk Dolnych...; w Beskidzie Niskim, w Beskidzie Sądeckim..., w gminie Lutocin, Rudnik..., w okolicach Płońska, Tucholi..., w pobliżu Miechowa, Olkusza..., w Polsce, w powiecie gorlickim, krakowskim...; w latach 1944-1989...
    • wieś i gmina, wieś i miasteczko, wieś i miasto, wieś i osada, wieś i osiedle; wieś i rolnictwo, wieś i rolnik; miasteczko i wieś, miasto i wieś, osiedle i wieś; rolnictwo i wieś, rolnik i wieś
    • centrum, granice, grunty, infrastruktura, obrzeża, środek, teren, ulice, zabudowa; na skraju; administracja, budżet, nazwa, status; gospodarz, samorząd, sołtys, władze, właściciel, włodarz; ludność, ludzie, mieszkaniec, mieszkanka, społeczeństwo, społeczność; dzieje, historia, muzeum; obraz, wizerunek; elektryfikacja, gazyfikacja, kanalizacja, kolektywizacja, odnowa, przebudowa, promocja, restrukturyzacja, rozbudowa, rozwój, telefonizacja wsi
    • fascynacja wsią
    • fundusze, pieniądze dla wsi; pakt, program, szanse dla wsi; dojazd, droga, wjazd do wsi; na południe, na północ, na wschód, na zachód od wsi; polityka (państwa), strategia wobec wsi; migracja, przyjazd, wyjazd ze wsi; baba, chłop, chłopak, chłopcy, dzieci, dziewczyny, kobiety, ludność, ludzie, młodzież, przedsiębiorca, rodzina, rolnik, sołtys, uczniowie ze wsi
    • atak, najazd; powrót, przeprowadzka, przyjazd, ucieczka, wycieczka, wyjazd, wypad, wyprawa, wyprowadzka; wydatki na wieś; bitwa, walka o wieś; droga, przejazd, przemarsz przez wieś
    • różnice między wsią a miastem; droga, granica między wsią Wiadrowo... a Żurominem...; droga, granica między wsiami; władza; wzgórze, zbocze nad wsią; walka pod wsią; chałupa, chata, las, łąka, młyn, pole; tęsknota za wsią
    • cmentarz, dom, działka, gospodarstwo, infrastruktura, mieszkanie, szkoła, wodociąg, ziemia; odpoczynek, pobyt, wakacje, weekend, wizyta; wesele, Wielkanoc, Wigilia, tradycja, zwyczaje, życie; lato, zima; bezrobocie, bieda, edukacja, kultura, nędza, oświata, praca, przedsiębiorczość, przemiany, spółdzielczość; chłop, dzieci, kobiety, ludzie, rodzina, rolnicy na wsi; budynek, chałupa, cmentarz, dom, droga, działka, gospodarstwo, przedszkole, szkoła, świątynia, wodociąg; bitwa; inwestycje, kanalizacja; dzieci, gospodarz, kobiety, ludzie, sołtys we wsi
    • charakterystyczny, ważny dla wsi; oddalony od wsi; przybyły ze wsi
    • zamieszkały; popularny, potrzebny, zbędny na wsi; drugi, jedyny, najbiedniejszy, najbogatszy, najgorszy, najlepszy, najokazalszy, najpierwszy, najstarszy, najważniejszy, największy, nowy, pierwszy we wsi
    • wieś leży gdzieś, graniczy z Bochnią, z Januszkowicami...; liczy iluś mieszkańców (ileś dusz, ludności), liczy ileś hektarów (łanów), należała do kogoś, należała do państwa węgierskiego, do parafii...; poszła z dymem, powstała kiedyś, rozrosła się
    • bronić wsi
    • budować, dzielić, kolektywizować, kupić, modernizować, odbudować, promować, przekształcać, założyć/zakładać, zbudować, zamieszkujący; (lasy, łąki, wzgórza...) otaczające, (droga) przecinająca; mijać, odwiedzić, omijać, opuścić/opuszczać, porzucać; kochać, lubić, znać; bombardować, niszczyć, opanować, ostrzeliwać, otoczyć, podpalić, spalić wieś; palić, (droga, most) łączący wsie
    • być, nazwać; pachnieć, zapachnieć, zalatywać; rządzić, władać wsią
    • należeć; dojechać, dojść/dochodzić, doprowadzić (rurociąg, wodociąg...), dotrzeć, jechać, podążać, pójść/iść, przyjechać/przyjeżdżać, przyjść/przychodzić, przywieźć kogoś/coś, ruszyć, schodzić (się), sprowadzić kogoś/coś, wejść/wchodzić, wjechać, wkroczyć, wrócić/wracać, zjechać do wsi;
    • chodzić, jeździć, łazić, wędrować od wsi do wsi;
    • być, pochodzić, wywodzić się; jechać, odejść/odchodzić, przepędzić kogoś, przybyć, przyjechać, przyjść, przynieść coś, przywieźć kogoś/coś, sprowadzić kogoś/coś, uciekać, wychodzić, wygnać kogoś, wyjechać/wyjeżdżać, wypędzić kogoś, wyrzucić kogoś ze wsi;
    • (droga) prowadząca do wsi; wysiedlony ze wsi
    • iść, ruszyć ku wsi;
    • (droga) wiodąca ku wsi
    • jechać, jeździć, pojechać, powrócić, przenieść się, przeprowadzić się, przybyć, przyjechać/przyjeżdżać, ruszyć/ruszać, uciekać, wrócić/wracać, wybrać się, wyjechać/wyjeżdżać, wynieść się, wyprowadzić się na wieś;
    • gnać, iść, jechać, maszerować, pobiec, przejechać/przejeżdżać, przejść, wędrować przez wieś;
    • wejść w wieś;
    • (droga, szosa, rurociąg...) biegnący, (potok, rzeka...) płynący, (droga, szosa) prowadząca, (droga, szosa, rurociąg...) przebiegający, (potok, rzeka...) przepływająca przez wieś
    • przejść ponad wsią;
    • górujący, wznoszący się nad wsią; graniczący z wsią
    • mieszkać, osiedlić się/osiedlać się, pracować, siedzieć, urodzić się, wychować się/wychowywać się, zamieszkać, zostać/zostawać, żyć, zatrudniony na wsi; (klub, organizacja, placówka...) działający, funkcjonujący na wsi;
    • biegać, chodzić, ganiać, łazić, spacerować, włóczyć się po wsi; jeździć, pracować po wsiach;
    • gospodarować, osiedlić się/osiedlać się, urodzić się we wsi;
    • (klub, organizacja, placówka...) działający, funkcjonujący na wsi; położony we wsi
    • wieś latem, nocą; wieś położona gdzieś
  • W Kielcach składowano rzeczy z terenu miasta oraz przywiezione z pobliskich wsi i miasteczek.

    źródło: Korpus IPI PAN: Krzysztof Urbański: Leksykon dziejów ludności żydowskiej Kielc 1789-2000, 2000

    Goście ser zjedzą, a kiełbasę zabiorą i dadzą psu na podwórku. [...] Czasem mamy żal, że jadą na wieś niby poznać, jak żyjemy, ale patrzą na wszystko dalej po miastowemu.

    źródło: NKJP: Martyna Bunda: Na własne oczy, prasa, 2004

    Niektórym pozostał ­jako wzorcowy ­obraz wsi z lat dwudziestych. Mój klub pragnie wsi nowoczesnej, dlatego chcieliśmy poznać szczegóły programu.

    źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 20.02.1993

    Zdaniem samorządowców decyzja mieszczuchów o przeprowadzce na wieś wpływa na podniesienie kultury i stylu życia. Tubylcy [...] widząc zadbane, odnowione domostwo albo całkiem nowy dom, zaczynają większą wagę przykładać do estetyki otoczenia. Wieś pięknieje z dnia na dzień.

    źródło: NKJP: (kis): Gdzie wybudować dom? Dziennik Polski, 2002-10-02

    Wieś liczy już 292 ha, z czego gruntów ornych 243 ha, łąk i pastwisk 23 ha, nieużytków 5 ha i wód 20 ha.

    źródło: NKJP: Henryk Jabłoński: Od Kiełpina do Lubierzyna, Tygodnik Tucholski, 2004

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: ż

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. wieś
    wsie
    rzadziej wsi
    D. wsi
    wsi
    C. wsi
    wsiom
    B. wieś
    wsie
    rzadziej wsi
    N. wsią
    wsiami
    Ms. wsi
    wsiach
    W. wsi
    wsie
    rzadziej wsi
  • psł. *vьsь

  • w.