zawodzić - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

5.

płakać głośno, skarżąc się równocześnie na coś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

Stany psychiczne człowieka

zachowania emocjonalne

Połączenia

kobieta; płaczka zawodzi
zawodzić płaczliwie
zacząć/zaczynać zawodzić
jęczeć i zawodzić, płakać i zawodzić

Cytaty

Jeżeli ktoś przyniesie pieniądze dla wdowy, kładzie je pod Koran u wezgłowia. Wokół siedzą kobiety i zawodzą.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Tatarzy, Gazeta Wyborcza, 1993-11-12

Wokół trumien stały płaczki zawodzące obrzędowo przez cały czas podróży. Łamały ręce, wyginały ramiona i krzyczały przeraźliwie, niby w napadzie rozpaczy odejmującej im zmysły.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

Dach spadł w środę, przed drugą. W kilka chwil później przy domu stały bliskie i dalekie sąsiadki. Zawodziły, że nieszczęście, dopowiadały, że to cud boży, że dzieci akurat były chore i zamiast biegać po polu, siedziały w domu.

źródło: NKJP: (JOK): Żeby chociaż kuchnia była, Gazeta Krakowska, 2002-10-26

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zawodzę	zawodzimy
2 os.	zawodzisz	zawodzicie
3 os.	zawodzi	zawodzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zawodziłem +(e)m zawodził	zawodziłam +(e)m zawodziła	zawodziłom +(e)m zawodziło	zawodziliśmy +(e)śmy zawodzili	zawodziłyśmy +(e)śmy zawodziły
2 os.	zawodziłeś +(e)ś zawodził	zawodziłaś +(e)ś zawodziła	zawodziłoś +(e)ś zawodziło	zawodziliście +(e)ście zawodzili	zawodziłyście +(e)ście zawodziły
3 os.	zawodził	zawodziła	zawodziło	zawodzili	zawodziły

bezosobnik: zawodzono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zawodził będę zawodzić	będę zawodziła będę zawodzić	będę zawodziło będę zawodzić	będziemy zawodzili będziemy zawodzić	będziemy zawodziły będziemy zawodzić
2 os.	będziesz zawodził będziesz zawodzić	będziesz zawodziła będziesz zawodzić	będziesz zawodziło będziesz zawodzić	będziecie zawodzili będziecie zawodzić	będziecie zawodziły będziecie zawodzić
3 os.	będzie zawodził będzie zawodzić	będzie zawodziła będzie zawodzić	będzie zawodziło będzie zawodzić	będą zawodzili będą zawodzić	będą zawodziły będą zawodzić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zawódźmy kwestion. zawodźmy
2 os.	zawódź kwestion. zawodź	zawódźcie kwestion. zawodźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zawodziłbym bym zawodził	zawodziłabym bym zawodziła	zawodziłobym bym zawodziło	zawodzilibyśmy byśmy zawodzili	zawodziłybyśmy byśmy zawodziły
2 os.	zawodziłbyś byś zawodził	zawodziłabyś byś zawodziła	zawodziłobyś byś zawodziło	zawodzilibyście byście zawodzili	zawodziłybyście byście zawodziły
3 os.	zawodziłby by zawodził	zawodziłaby by zawodziła	zawodziłoby by zawodziło	zawodziliby by zawodzili	zawodziłyby by zawodziły

bezosobnik: zawodzono by

bezokolicznik: zawodzić

imiesłów przysłówkowy współczesny:

zawodząc

gerundium: zawodzenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zawodzenie	zawodzenia
D.	zawodzenia	zawodzeń
C.	zawodzeniu	zawodzeniom
B.	zawodzenie	zawodzenia
N.	zawodzeniem	zawodzeniami
Ms.	zawodzeniu	zawodzeniach
W.	zawodzenie	zawodzenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: zawodzący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zawodzący	zawodzący	zawodzący	zawodzące	zawodząca
D.	zawodzącego	zawodzącego	zawodzącego	zawodzącego	zawodzącej
C.	zawodzącemu	zawodzącemu	zawodzącemu	zawodzącemu	zawodzącej
B.	zawodzącego	zawodzącego	zawodzący	zawodzące	zawodzącą
N.	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącą
Ms.	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zawodzący	zawodzący	zawodzące	zawodzące
D.	zawodzących	zawodzących	zawodzących	zawodzących
C.	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącym	zawodzącym
B.	zawodzących	zawodzących	zawodzących	zawodzące
N.	zawodzącymi	zawodzącymi	zawodzącymi	zawodzącymi
Ms.	zawodzących	zawodzących	zawodzących	zawodzących

Składnia

Rz osobowy

+

zawodzić

+

Pochodzenie

Zob. wodzić , wieść II