-
2.
taki, który potrafi coś zrobić -
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA
Usposobienie człowieka
cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności -
sprzeczne: niezdolny
-
- zdolny człowiek, mężczyzna; gatunek; zdolna istota, jednostka, osoba; struktura, władza; maszyna; energia, siła; zdolne urządzenie
- zdolny do działania, do gry, do obrony, do pracy, do walki, do współdziałania, do współpracy; do lotu; do bohaterstwa, do jakichś czynów, do poświęceń; do realizacji czegoś, do stworzenia czegoś, do tworzenia czegoś; do przeciwstawienia się czemuś, do przezwyciężenia czegoś, do rozwiązywania problemów; do myślenia, do refleksji, do wymyślenia czegoś; do miłości, do odczuwania, do przeżywania
- zdolny wypowiedzieć coś, wyrazić coś; udźwignąć coś, unieść coś; stworzyć coś, urzeczywistnić coś, wykonać coś, wyprodukować coś, wytworzyć/wytwarzać coś; pokonać coś, powstrzymać coś, przeciwstawić się czemuś, przezwyciężyć coś, sprostać czemuś, stawić czoła czemuś; dostrzec coś, odróżnić coś, określić coś; pojąć coś, wymyślić coś, zrozumieć coś; kochać, zabić, żyć; pomieścić kogoś/coś
- potencjalnie zdolny
- całkowicie zdolny
-
Potrzebny jest [...] silny rząd zdolny do działań energicznych.
źródło: NKJP: Aleksander Hall: Cel - silny rząd, Gazeta Wyborcza, 1997-10-11/1997-10-12
[...] samodzielną działalność gospodarczą podejmują raczej ludzie silni i odporni, zdolni do walki z przeciwnościami.
źródło: NKJP: Maria Jarosz: Samobójstwa: ucieczka przegranych, 1997
Oni dosłownie byli zdolni zabić kogoś lub ryzykować własne życie w obronie tego, co uważali za słuszne, dobre lub sprawiedliwe.
źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: O zbrodniach i karach, 2003
Zdaniem komentatorów, stworzenie w litewskim sejmie większości zdolnej obalić prezydenta wcale nie będzie proste [...].
źródło: NKJP: Impeachment po litewsku, Dziennik Polski, 2003-12-13
W wyniku doboru naturalnego powstały kompozycje gatunków zdolne do wspólnego bytowania w konkretnym środowisku.
źródło: NKJP: Krystyna Falińska: Ekologia roślin, 1997
-
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza m1 m2 m3 n1, n2 ż M. zdolny
zdolny
zdolny
zdolne
zdolna
D. zdolnego
zdolnego
zdolnego
zdolnego
zdolnej
C. zdolnemu
zdolnemu
zdolnemu
zdolnemu
zdolnej
B. zdolnego
zdolnego
zdolny
zdolne
zdolną
N. zdolnym
zdolnym
zdolnym
zdolnym
zdolną
Ms. zdolnym
zdolnym
zdolnym
zdolnym
zdolnej
W. zdolny
zdolny
zdolny
zdolne
zdolna
liczba mnoga p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe M. zdolni
zdolni
zdolne
zdolne
D. zdolnych
zdolnych
zdolnych
zdolnych
C. zdolnym
zdolnym
zdolnym
zdolnym
B. zdolnych
zdolnych
zdolnych
zdolne
N. zdolnymi
zdolnymi
zdolnymi
zdolnymi
Ms. zdolnych
zdolnych
zdolnych
zdolnych
W. zdolni
zdolni
zdolne
zdolne
-
+ zdolny + do CZEGOszyk: tylko postpozycja + zdolny + BEZOKOLICZNIKszyk: tylko postpozycja -
Przymiotnik z przyrostkiem -ny < *-ьnъ od przedrostkowego zdołać (zob.)