pycha I

II

rzeczownik

  • cecha kogoś, kto ocenia siebie zbyt wysoko
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Usposobienie człowieka

    cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

    • ludzka, męska, młodzieńcza, szlachecka, własna; bezgraniczna, nadludzka, niesłychana, wielka; głupia, grzeszna, nieuzasadniona, ostentacyjna, ślepa, zgubna pycha; pycha autorska, narodowa
    • pycha człowieka, władców, zwycięzcy
    • pycha i ambicja, pycha i arogancja, pycha i bogactwo, pycha i buta, pycha i chciwość, pycha i duma, pycha i egoizm, pycha i głupota, pycha i pogarda, pycha i próżność, pycha i samouwielbienie, pycha i zadufanie, pycha i zarozumiałość, pycha i zazdrość, pycha i zuchwalstwo, pycha i zuchwałość, pycha i żądza czegoś
    • przejaw, przykład, symbol, świadectwo, wyraz; grzech, nadmiar pychy
    • pełen pychy
    • pycha każe coś, rozpiera kogoś, zgubiła kogoś
    • grzeszyć, zgrzeszyć; unieść/unosić się; przepełniony, zaślepiony pychą
    • popaść, wbijać kogoś, wbijać się w pychę
  • Francuzi mają najlepszą kuchnię na świecie, ale to nie upoważnia do pychy narodowej i lekceważenia innych krajów.

    źródło: NKJP: La grande nation, Dziennik Polski, 2002-07-25

    Jeśli jednak dojdzie do przekonania, że jest genialny, wbije się w pychę, będzie to początek jego politycznego końca.

    źródło: NKJP: Wiesław Hagedorny: Szast–prast: Zaprzysiężenie czyli rady dla nowego rządu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-11-23

    Spośród aktualnych sąsiadów Śląska - Niemców, Polaków, Czechów i Morawian - tylko dwaj ostatni byli wolni od grzechu pychy i traktowali Śląsk w poczuciu równości.

    źródło: NKJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996

    [...] komunizm to zinstytucjonalizowany grzech, zrodzony z pychy ludzi, którzy uznali, że mogą i mają prawo urządzać świat i życie ogółu po swojemu.

    źródło: NKJP: Ernest Skalski: Czy Jan Paweł II jest liberałem?, Gazeta Wyborcza, 1997-08-16/1997-08-17

    Człowiek jest zaborczy i zarozumiały. W swojej pysze sądzi, że może narzucić przyrodzie własne prawa.

    źródło: NKJP: Danuta Myłek: Alergie, 2001

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: ż

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. pycha
    pychy
    D. pychy
    pych
    C. pysze
    pychom
    B. pychę
    pychy
    N. pychą
    pychami
    Ms. pysze
    pychach
    W. pycho
    pychy

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • psł. *pychati 'dyszeć, sapać, dmuchać'

    Podstawowy czasownik psł. *pychati pokrewny z psł. *puchnǫti, a to prawdopodobnie od psł. *pъchnǫti. Znaczenie 'pycha, buta' jest wtórne, powstało z wcześniejszego 'nadmuchanie, nadęcie się'.

CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SPXVI
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 08.09.2014