wziąć - Wielki słownik języka polskiego PAN

1.

zamknąć na jakimś przedmiocie palce, objąć go ręką lub narzędziem urządzonym na podobieństwo ręki z zamiarem przesunięcia tego przedmiotu z miejsca, na którym się znajdował

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA

Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego

czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

wziąć dziecko, paczkę, pakunek; szklankę, widelec
wziąć dłonią, łapą, palcami, ręką, zębami;
wziąć w dłoń, w rękę
wziąć za ramię, za rękę, za uszy

Cytaty

	Podeszła do stołu i wzięła szklankę w obie ręce. źródło: NKJP: Aleksandra Wysocka-Zańko: Lekcja uważności, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2009-08-11
	Bandera zwlekał z odpowiedzią; ukroił kawałek chleba, resztę położył na serwetce i wziął do ręki widelec. źródło: NKJP: Henryk Worcell: Zaklęte rewiry, 1989
	Zaszyją się w jakiejś małej kawiarence i Marek weźmie ją za rękę. - Nie potrafię o tobie zapomnieć - powie. źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998
	Doktor Kamiński podał podporucznikowi Ziembie zapalonego papierosa, wziął go mokrymi palcami, zaciągnął się łapczywie i zakaszlał. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę	weźmiemy
2 os.	weźmiesz	weźmiecie
3 os.	weźmie	wezmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem +(e)m wziął	wzięłam +(e)m wzięła	wzięłom +(e)m wzięło	wzięliśmy +(e)śmy wzięli	wzięłyśmy +(e)śmy wzięły
2 os.	wziąłeś +(e)ś wziął	wzięłaś +(e)ś wzięła	wzięłoś +(e)ś wzięło	wzięliście +(e)ście wzięli	wzięłyście +(e)ście wzięły
3 os.	wziął	wzięła	wzięło	wzięli	wzięły

bezosobnik: wzięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy
2 os.	weź	weźcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym bym wziął	wzięłabym bym wzięła	wzięłobym bym wzięło	wzięlibyśmy byśmy wzięli	wzięłybyśmy byśmy wzięły
2 os.	wziąłbyś byś wziął	wzięłabyś byś wzięła	wzięłobyś byś wzięło	wzięlibyście byście wzięli	wzięłybyście byście wzięły
3 os.	wziąłby by wziął	wzięłaby by wzięła	wzięłoby by wzięło	wzięliby by wzięli	wzięłyby by wzięły

bezosobnik: wzięto by

bezokolicznik: wziąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy

gerundium: wzięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie	wzięcia
D.	wzięcia	wzięć
C.	wzięciu	wzięciom
B.	wzięcie	wzięcia
N.	wzięciem	wzięciami
Ms.	wzięciu	wzięciach
W.	wzięcie	wzięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: wzięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	wzięty	wzięty	wzięty	wzięte	wzięta
D.	wziętego	wziętego	wziętego	wziętego	wziętej
C.	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętemu	wziętej
B.	wziętego	wziętego	wzięty	wzięte	wziętą
N.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętą
Ms.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym	wziętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	wzięci	wzięci	wzięte	wzięte
D.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych
C.	wziętym	wziętym	wziętym	wziętym
B.	wziętych	wziętych	wziętych	wzięte
N.	wziętymi	wziętymi	wziętymi	wziętymi
Ms.	wziętych	wziętych	wziętych	wziętych

odpowiednik aspektowy: brać

Składnia

	+	wziąć	+	CO + (CZYM)
	+	wziąć	+	KOGO/CO + za CO

Pochodzenie

psł. *vъzęti, *vъzьmǫ 'wziąć, pochwycić, zabrać'

Czasownik z przedrostkiem *vъz- od psł. *(j)ęti (zob. jąć )