rozpuszczać - Wielki słownik języka polskiego PAN

Definicja

2.

ogrzewając ciało stałe, powodować, że zamienia się w ciecz

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

stan skupienia, trwałość materii

KATEGORIE FIZYCZNE

Cechy i właściwości materii

temperatura i ogień

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

Jedzenie i jego przygotowanie

czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

roztapiać
stapiać
topić

Połączenia

rozpuszczać masło; lód, śnieg

Cytaty

Stosujemy środki chemiczne w postaci stałej soli, która rozpuszcza śnieg.

źródło: NKJP: Katarzyna Wolnik: Akcja „Zima” w mieście trwa, choć śnieg topnieje, Dziennik Zachodni, 2009-01-16

Odmrażacze do zamków można stosować tylko w wyjątkowych przypadkach. Chociaż środki chemiczne rozpuszczające lód są coraz doskonalsze, to w wyniku ich działania wewnątrz zamka pozostają osady.

źródło: NKJP: (XX): Porady eksperta, Dziennik Bałtycki, 2004-02-04

W brytfannie rozpuszczamy masło i wkładamy kaczkę.

źródło: NKJP: Elżbieta Podolska: Posmakujmy staropolskiej dziczyzny..., Gazeta Poznańska, 2001-09-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	rozpuszczam	rozpuszczamy
2 os.	rozpuszczasz	rozpuszczacie
3 os.	rozpuszcza	rozpuszczają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpuszczałem +(e)m rozpuszczał	rozpuszczałam +(e)m rozpuszczała	rozpuszczałom +(e)m rozpuszczało	rozpuszczaliśmy +(e)śmy rozpuszczali	rozpuszczałyśmy +(e)śmy rozpuszczały
2 os.	rozpuszczałeś +(e)ś rozpuszczał	rozpuszczałaś +(e)ś rozpuszczała	rozpuszczałoś +(e)ś rozpuszczało	rozpuszczaliście +(e)ście rozpuszczali	rozpuszczałyście +(e)ście rozpuszczały
3 os.	rozpuszczał	rozpuszczała	rozpuszczało	rozpuszczali	rozpuszczały

bezosobnik: rozpuszczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę rozpuszczał będę rozpuszczać	będę rozpuszczała będę rozpuszczać	będę rozpuszczało będę rozpuszczać	będziemy rozpuszczali będziemy rozpuszczać	będziemy rozpuszczały będziemy rozpuszczać
2 os.	będziesz rozpuszczał będziesz rozpuszczać	będziesz rozpuszczała będziesz rozpuszczać	będziesz rozpuszczało będziesz rozpuszczać	będziecie rozpuszczali będziecie rozpuszczać	będziecie rozpuszczały będziecie rozpuszczać
3 os.	będzie rozpuszczał będzie rozpuszczać	będzie rozpuszczała będzie rozpuszczać	będzie rozpuszczało będzie rozpuszczać	będą rozpuszczali będą rozpuszczać	będą rozpuszczały będą rozpuszczać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		rozpuszczajmy
2 os.	rozpuszczaj	rozpuszczajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	rozpuszczałbym bym rozpuszczał	rozpuszczałabym bym rozpuszczała	rozpuszczałobym bym rozpuszczało	rozpuszczalibyśmy byśmy rozpuszczali	rozpuszczałybyśmy byśmy rozpuszczały
2 os.	rozpuszczałbyś byś rozpuszczał	rozpuszczałabyś byś rozpuszczała	rozpuszczałobyś byś rozpuszczało	rozpuszczalibyście byście rozpuszczali	rozpuszczałybyście byście rozpuszczały
3 os.	rozpuszczałby by rozpuszczał	rozpuszczałaby by rozpuszczała	rozpuszczałoby by rozpuszczało	rozpuszczaliby by rozpuszczali	rozpuszczałyby by rozpuszczały

bezosobnik: rozpuszczano by

bezokolicznik: rozpuszczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: rozpuszczając

gerundium: rozpuszczanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	rozpuszczanie	rozpuszczania
D.	rozpuszczania	rozpuszczań
C.	rozpuszczaniu	rozpuszczaniom
B.	rozpuszczanie	rozpuszczania
N.	rozpuszczaniem	rozpuszczaniami
Ms.	rozpuszczaniu	rozpuszczaniach
W.	rozpuszczanie	rozpuszczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: rozpuszczający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpuszczający	rozpuszczający	rozpuszczający	rozpuszczające	rozpuszczająca
D.	rozpuszczającego	rozpuszczającego	rozpuszczającego	rozpuszczającego	rozpuszczającej
C.	rozpuszczającemu	rozpuszczającemu	rozpuszczającemu	rozpuszczającemu	rozpuszczającej
B.	rozpuszczającego	rozpuszczającego	rozpuszczający	rozpuszczające	rozpuszczającą
N.	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającą
Ms.	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpuszczający	rozpuszczający	rozpuszczające	rozpuszczające
D.	rozpuszczających	rozpuszczających	rozpuszczających	rozpuszczających
C.	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającym	rozpuszczającym
B.	rozpuszczających	rozpuszczających	rozpuszczających	rozpuszczające
N.	rozpuszczającymi	rozpuszczającymi	rozpuszczającymi	rozpuszczającymi
Ms.	rozpuszczających	rozpuszczających	rozpuszczających	rozpuszczających

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozpuszczany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	rozpuszczany	rozpuszczany	rozpuszczany	rozpuszczane	rozpuszczana
D.	rozpuszczanego	rozpuszczanego	rozpuszczanego	rozpuszczanego	rozpuszczanej
C.	rozpuszczanemu	rozpuszczanemu	rozpuszczanemu	rozpuszczanemu	rozpuszczanej
B.	rozpuszczanego	rozpuszczanego	rozpuszczany	rozpuszczane	rozpuszczaną
N.	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczaną
Ms.	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	rozpuszczani	rozpuszczani	rozpuszczane	rozpuszczane
D.	rozpuszczanych	rozpuszczanych	rozpuszczanych	rozpuszczanych
C.	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanym	rozpuszczanym
B.	rozpuszczanych	rozpuszczanych	rozpuszczanych	rozpuszczane
N.	rozpuszczanymi	rozpuszczanymi	rozpuszczanymi	rozpuszczanymi
Ms.	rozpuszczanych	rozpuszczanych	rozpuszczanych	rozpuszczanych

odpowiednik aspektowy: rozpuścić

Składnia

+

rozpuszczać

+

CO

Pochodzenie

ogsł. *orzpuščati 'rozpuszczać, rozluźniać'

Zob. puścić