palatalizować - Wielki słownik języka polskiego PAN

jęz. powodować taką zmianę sposobu wymawiania spółgłoski twardej, że przybiera ona właściwości spółgłoski miękkiej

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Język

mówienie

	synonimy:	miękczyć zmiękczać
	antonimy:	depalatalizować dyspalatalizować

Połączenia

głoska, samogłoska; końcówka, przyrostek palatalizuje
palatalizować głoskę, spółgłoskę
palatalizujący ruch języka, palatalizująca końcówka; palatalizujące e

Cytaty

W miejscowniku dystrybucją dwu końcówek: -e oraz -u rządzi kryterium formalne: rzeczowniki twardotematowe przybierają palatalizującą końcówkę -e [...].

źródło: NKJP: Alicja Nagórko: Zarys gramatyki języka polskiego, 1996

Wszystkie trzy przyrostki [...], tzn. -anin (por. wrocławianin, kijowianin, wilnianin), -czyk (por. berlińczyk, londyńczyk, wiedeńczyk) i potoczny -ak (por. krakowiak, poznaniak, warszawiak) palatalizują wygłos tematu wyrazu podstawowego.

źródło: Hanna Jadacka: Od czego zależy aktywność słowotwórcza rzeczowników w języku polskim, Poradnik Językowy, 1994 (poradnik-jezykowy.uw.edu.pl)

Północ Słowiańszczyzny silnie palatalizowała spółgłoski przed samogłoskami przednimi, częściej też przekraczała w procesie upodobnień palatalizacyjnych granicę sylaby, choć pod tym względem nie było to prawo bezwyjątkowe.

źródło: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 1965 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	palatalizuję	palatalizujemy
2 os.	palatalizujesz	palatalizujecie
3 os.	palatalizuje	palatalizują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palatalizowałem +(e)m palatalizował	palatalizowałam +(e)m palatalizowała	palatalizowałom +(e)m palatalizowało	palatalizowaliśmy +(e)śmy palatalizowali	palatalizowałyśmy +(e)śmy palatalizowały
2 os.	palatalizowałeś +(e)ś palatalizował	palatalizowałaś +(e)ś palatalizowała	palatalizowałoś +(e)ś palatalizowało	palatalizowaliście +(e)ście palatalizowali	palatalizowałyście +(e)ście palatalizowały
3 os.	palatalizował	palatalizowała	palatalizowało	palatalizowali	palatalizowały

bezosobnik: palatalizowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę palatalizował będę palatalizować	będę palatalizowała będę palatalizować	będę palatalizowało będę palatalizować	będziemy palatalizowali będziemy palatalizować	będziemy palatalizowały będziemy palatalizować
2 os.	będziesz palatalizował będziesz palatalizować	będziesz palatalizowała będziesz palatalizować	będziesz palatalizowało będziesz palatalizować	będziecie palatalizowali będziecie palatalizować	będziecie palatalizowały będziecie palatalizować
3 os.	będzie palatalizował będzie palatalizować	będzie palatalizowała będzie palatalizować	będzie palatalizowało będzie palatalizować	będą palatalizowali będą palatalizować	będą palatalizowały będą palatalizować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		palatalizujmy
2 os.	palatalizuj	palatalizujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	palatalizowałbym bym palatalizował	palatalizowałabym bym palatalizowała	palatalizowałobym bym palatalizowało	palatalizowalibyśmy byśmy palatalizowali	palatalizowałybyśmy byśmy palatalizowały
2 os.	palatalizowałbyś byś palatalizował	palatalizowałabyś byś palatalizowała	palatalizowałobyś byś palatalizowało	palatalizowalibyście byście palatalizowali	palatalizowałybyście byście palatalizowały
3 os.	palatalizowałby by palatalizował	palatalizowałaby by palatalizowała	palatalizowałoby by palatalizowało	palatalizowaliby by palatalizowali	palatalizowałyby by palatalizowały

bezosobnik: palatalizowano by

bezokolicznik: palatalizować

imiesłów przysłówkowy współczesny: palatalizując

gerundium: palatalizowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	palatalizowanie	palatalizowania
D.	palatalizowania	palatalizowań
C.	palatalizowaniu	palatalizowaniom
B.	palatalizowanie	palatalizowania
N.	palatalizowaniem	palatalizowaniami
Ms.	palatalizowaniu	palatalizowaniach
W.	palatalizowanie	palatalizowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: palatalizujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	palatalizujący	palatalizujący	palatalizujący	palatalizujące	palatalizująca
D.	palatalizującego	palatalizującego	palatalizującego	palatalizującego	palatalizującej
C.	palatalizującemu	palatalizującemu	palatalizującemu	palatalizującemu	palatalizującej
B.	palatalizującego	palatalizującego	palatalizujący	palatalizujące	palatalizującą
N.	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującą
Ms.	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	palatalizujący	palatalizujący	palatalizujące	palatalizujące
D.	palatalizujących	palatalizujących	palatalizujących	palatalizujących
C.	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującym	palatalizującym
B.	palatalizujących	palatalizujących	palatalizujących	palatalizujące
N.	palatalizującymi	palatalizującymi	palatalizującymi	palatalizującymi
Ms.	palatalizujących	palatalizujących	palatalizujących	palatalizujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: palatalizowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	palatalizowany	palatalizowany	palatalizowany	palatalizowane	palatalizowana
D.	palatalizowanego	palatalizowanego	palatalizowanego	palatalizowanego	palatalizowanej
C.	palatalizowanemu	palatalizowanemu	palatalizowanemu	palatalizowanemu	palatalizowanej
B.	palatalizowanego	palatalizowanego	palatalizowany	palatalizowane	palatalizowaną
N.	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowaną
Ms.	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	palatalizowani	palatalizowani	palatalizowane	palatalizowane
D.	palatalizowanych	palatalizowanych	palatalizowanych	palatalizowanych
C.	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanym	palatalizowanym
B.	palatalizowanych	palatalizowanych	palatalizowanych	palatalizowane
N.	palatalizowanymi	palatalizowanymi	palatalizowanymi	palatalizowanymi
Ms.	palatalizowanych	palatalizowanych	palatalizowanych	palatalizowanych

odpowiednik aspektowy: spalatalizować

Składnia

+

palatalizować

+

CO

Pochodzenie

łac. pālātum 'podniebienie; smak; sklepienie'