struktura głęboka

Np. idiomatyczne zdanie języka jidysz „der szmues hot zich niszt geklept” jest przykładem struktury głębokiej języka polskiego, wypełnionej materiałem leksykalnym pochodzenia niemieckiego, odpowiednio: der, haben, sich, kleben, nicht i hebrajskiego szmues ubranym we własny system fonetyczny języka jidysz (który za pomocą ortografii polskiej oddamy jako: hobm, zych, kłepm, nyszt, szmułys).

źródło: NKJP: Ewa Geller: Narodziny jidysz, Polityka, 2008-05-07

Głównie miałem oczywiście na myśli transformację: to, że mimo posiadania przez zdanie powierzchniowej struktury zwykłego zdania w stronie czynnej, podmiotem w strukturze głębokiej jest _Janek_, a nie _głowa_.

źródło: NKJP: Internet

Interpretacje te mają za zadanie „pogłębić hipotetyczność możliwości” - to znaczy pójść możliwie daleko w poszukiwaniu struktur głębokich, a zatem w kierunku dalszej komplikacji, by to, co wydawało się mniej lub bardziej oczywiste, potoczne, zwyczajne, uzyskało wymiar „metafizyczny”, „czystych możliwości”, „budzącej niepokój poznawczy rzeczywistości”.

źródło: NKJP: Maria Gołaszewska: Estetyka pięciu zmysłów, 1997

Teorie natywistyczne odwoływały się w opisie przyswajania języka do jego struktur głębokich. Tymczasem zastosowanie modelu poznawczego nie wymagało odwołań do struktur głębokich, a pozwalało na głębszą analizę produkcji językowych dziecka.

źródło: NKJP: Małgorzata Pamuła: Wczesne nauczanie języków obcych. Integracja języka obcego z przedmiotami artystycznymi w młodszych klasach szkoły podstawowej, 2002